Buni, nazariy jihatdan ikkita sababi bo‘lishi mumkin. Birinchi sababi: mushaklarda sust tolalarning ko‘pligi tug‘ma, genetik bo‘lishi mumkin. Mushak apparatining bunday xususiyatlariga ega bo‘lgan odam, aynan sust («chidamli» tolalarning eng faol ishtirokini talab qiladigan sport turlarida yuqori natijalarga erishishi mumkin. Ikkinchi sababi: sust tolalar foizining ortishi, chidamlilikni mashq qilishning oqibati hisoblanadi va tez tolalar sonining mos ravishda kamayishi hisobiga sodir bo‘ladi. - Buni, nazariy jihatdan ikkita sababi bo‘lishi mumkin. Birinchi sababi: mushaklarda sust tolalarning ko‘pligi tug‘ma, genetik bo‘lishi mumkin. Mushak apparatining bunday xususiyatlariga ega bo‘lgan odam, aynan sust («chidamli» tolalarning eng faol ishtirokini talab qiladigan sport turlarida yuqori natijalarga erishishi mumkin. Ikkinchi sababi: sust tolalar foizining ortishi, chidamlilikni mashq qilishning oqibati hisoblanadi va tez tolalar sonining mos ravishda kamayishi hisobiga sodir bo‘ladi.
Birinchidan, sust tolalarning juda katta foizda bo‘lishi, hech qachon mashq qilmagan odamlarda ham kuzatiladi. Bu holatda, tabiat ularga stayer bo‘lishni in’om qilgan imkoniyatdan foydalanmaganliklari to‘g‘risida taxmin qilish mumkin. - Birinchidan, sust tolalarning juda katta foizda bo‘lishi, hech qachon mashq qilmagan odamlarda ham kuzatiladi. Bu holatda, tabiat ularga stayer bo‘lishni in’om qilgan imkoniyatdan foydalanmaganliklari to‘g‘risida taxmin qilish mumkin.
- Ikkinchidan, chidamlilikni ko‘p oylar mashq qilish ham, chidamlilikka nisbatan aniq samaralarni — sport natijalarini, MKI, sust bolalar yo‘g‘onligining va oksidlanish metabolizming mushak fermentlari faolligini oshirishga ijobiy ta’sir etsa hamki, mushaklarda tez va sust tolalarning nisbatini amalda o‘zgartirmaydi.
Uchinchidan, ko‘p va kam mashq qiladigan mushaklardagi tez va sust tolalarning foizi, bir turi bilan shug‘ullanadigan sportchilarda taxminan bir xil bo‘ladi, jadal mashq qiladigan mushaklarda oksidlanish potensiali va boshqa biokimyoviy jarayonlar yuqoriroq bo‘ladi. Masalan, oriyentirlanishda oyoq mushaklari uchun yuqori yuklama bilan mashq qilayotganlarda, bu mushaklardagi sust tolalarning foizi, taxminan xuddi qo‘l mushaklarinikidagi kabi bo‘ladi - Uchinchidan, ko‘p va kam mashq qiladigan mushaklardagi tez va sust tolalarning foizi, bir turi bilan shug‘ullanadigan sportchilarda taxminan bir xil bo‘ladi, jadal mashq qiladigan mushaklarda oksidlanish potensiali va boshqa biokimyoviy jarayonlar yuqoriroq bo‘ladi. Masalan, oriyentirlanishda oyoq mushaklari uchun yuqori yuklama bilan mashq qilayotganlarda, bu mushaklardagi sust tolalarning foizi, taxminan xuddi qo‘l mushaklarinikidagi kabi bo‘ladi
- To‘rtinchidan, mono- (genetik o‘xshash) va dizigotali (genetic o‘xshash emas) egizaklarni tadqiq qilishning natijalari shuni ko‘rsatadiki, birinchilarida mushaklaridagi ikki tipdagi tolalarining nisbati hayron qoladigan darajada yaqin bo‘lsa (hattoki, bu juftlikdan biri, sport bilan faol shug‘ulanayotgan bo‘lsa, ikkinchisi shug‘ullanmasa ham), ikkinchilarida esa, mushak kompozitsiyalari katta variatsiyada bo‘lishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
