Mavzu: mustaqillik yillarida o‘zbekistondagi ijtimoiy-iqtisodiy o‘zgarishlar

3. Qishloq xо‘jaligida yangi iqtisodiy munosabatlarga о‘tishning asosiy 
yо‘nalishlari va bosqichlari. 
Sobiq ittifoq davrida о‘rnatilgan paxta yakkahokimligi tizimining jiddiy salbiy 
oqibatlaridan biri shundan iborat bо‘ldiki, 1990-yillarning boshida O‘zbekiston 
aholini oddiy turdagi oziq-ovqat mahsulotlari bilan ham ta’minlay olmaydigan 
darajaga tushib qolgan edi. Ma’lumotlarga qaraganda, 1990-yilda aholi iste’moli 
uchun zarur bo‘lgan g‘allaning 82 foizi, kartoshka, go‘sht va go‘sht mahsulotlarining 
50 foizi, sut va sut mahsulotlarining 60 foizga yaqini chetdan keltirilar edi. Mamlakat 
importi tarkibida oziq-ovqat mahsulotlarining ulushi 70 foizdan ortiqni tashkil qilgan. 
O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, xalq xo‘jaligining barcha sohalarida tub 
islohotlar o‘tkazish jarayoni boshlandi. Bu, tabiiyki, qishloq xo‘jaligi sohasiga ham 
xos bo‘lib, natijada sohada yangi istiqbolli xo‘jalik yuritish shakllari yo’lga qo’yila 
boshlandi. 
Albatta, respublika qishloq xo‘jaligining holati islohotlarni bevosita mavjud shart-
sharoitlar hisobga olingan holda bosqichma-bosqich va keng qamrovli amalga 
oshirilishini taqozo etar edi. Eng muhim vazifa mamlakatimizning g‘alla mustaqilligini 
ta’minlashga qaratildi. Paxta maydonlarini qisqartirish hisobiga eng zarur oziq-ovqat 
maxsulotlari yetishtirish uchun yerlar ajratila boshlandi. Natijada 1991-1996-yillar 
davomida respublikamizga don maxsulotini import qilish 4 mln. tonnadan 5,4 baravar 
qisqartirishga erishildi va milliy ishlab chiqarish hisobiga ichki ehtiyojni to‘liq 
ta’minlashga erishildi. 2000-yilga kelib O‘zbekiston importida oziq- ovqat 
maxsulotlari ulushi 1991-yildagi 73,8 % dan 15 % gacha kamaydi. 2008-yilda 
mamlakatimizda don yetishtirish 1991-yilgi 1,9 mln. tonnadan 5,4 mln. tonnaga, 
bug‘doy yetishtirish mos ravishda 600 ming tonnadan 5 mln. tonnaga yetkazildi. Bu 
esa amalda yurtimizda g‘alla va oziq-ovqat mustaqilligining ta’minlanishi deganidir. 
1990-yillarning birinchi yarmida davlat tasarrufidagi qishloq xo‘jaligi 
korxonalarini xususiylashtirish, asosan tugallandi. 1150 ta sovxoz va 1200 ta ferma 
xususiylashtirildi. 
Agrar sohada olib borilgan islohotlarning huquqiy poydevorini yaratishga katta 
e’tibor qaratildi. Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini samaralari tashkil qilish va 
rivojlantirish borasida yangi qonunlar va normativ hujjatlar qabul qilindi. 1996-yilda