Mavzu: Nishotiyning “Husn va dil” dostoni syujeti va kompozitsiyasi. Fan: O’zbek adabiyoti tarixi. Reja

“Qushlar muno-zarasi”da 14 xil qushning oʻzaro bahsu munozaralari orqali oʻsha davrdagi ijtimoiy tuzumga xos illat, mansabparastlik va boshqa majoziy shaklda tanqid qilingan, mexnat axdining kamtarligi ulugʻlangan. “Husnu Dil” dostoni (1779) — shoir ijodining choʻqqisi. U Sharq xalqlari orasida mashhur syujet asosida nazmda yaratilgan. Doston 15584 misra, 62 bobdan iborat. Anʼanaviy kirish (1—5-boblar)dan soʻng shoir oʻzi xaqida, dostonning yozilish sabablari, soʻz va uning qudrati, hamsanavislar (Nizomiy, Xusrav Dexlaviy, Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy va boshqalar) haqida fikr yuritgan.

Asosiy qism 11-bobdan boshlanadi va asar xotima bilan yakunlanadi. Yetakchi mavzui — sevgi. U Husn va Dilning murakkab sarguzashtlarida oʻz aksini topgan. Aql, Ishq, Vafo, Mehr, Nomus, Himmat, Sabr, Raqib kabi obrazlarda kishilardagi muayyan xususiyatlar ifodalangan. Doston Husn va Dilning toʻy tantanasi, yaʼni ezgulikning smonlik ustidan gʻalabasi bilan tugaydi. Ayearda Vatanni sevish, xalqparvarlik, maʼrifat va adolat, mardlik, sevgi-sadoqat, yaxshi xulqodob kabi gʻoyalar ilgari surilgan. Doston qoʻlyozma nusxalari Oʻzbekiston FA Sharqshunoslik instituti (inv. №1198, 7013, 1997, 1666, 1027), Sam-DU (inv. №21828) qoʻlyozma fondlarida saqlanadi.

Asosiy qism 11-bobdan boshlanadi va asar xotima bilan yakunlanadi. Yetakchi mavzui — sevgi. U Husn va Dilning murakkab sarguzashtlarida oʻz aksini topgan. Aql, Ishq, Vafo, Mehr, Nomus, Himmat, Sabr, Raqib kabi obrazlarda kishilardagi muayyan xususiyatlar ifodalangan. Doston Husn va Dilning toʻy tantanasi, yaʼni ezgulikning smonlik ustidan gʻalabasi bilan tugaydi. Ayearda Vatanni sevish, xalqparvarlik, maʼrifat va adolat, mardlik, sevgi-sadoqat, yaxshi xulqodob kabi gʻoyalar ilgari surilgan. Doston qoʻlyozma nusxalari Oʻzbekiston FA Sharqshunoslik instituti (inv. №1198, 7013, 1997, 1666, 1027), Sam-DU (inv. №21828) qoʻlyozma fondlarida saqlanadi.

“Husn va dil” dostonidagi obrazlar turlari:

AQL
FUOD
NAZAR
ISHQ
HIMMAT
QOMAT
ONG
XAYOL
VAFOBONU
G’ARAZ
ISHVA
KARASHMA