Mavzu: Nomoddiy aktivlarni qabul qilish, yaratish, ulardan foydalanish va hisobdan chiqarish auditi Reja

5-jadval
Nomoddiy aktivlar bo’yicha hisoblangan amortizatsiya
ajratmalarini schyotlarda aks ettirishning to’g’riligini tekshirish (namuna)

T/r	Xo‘jalikmuomalalariningmazmuni	Schyotlarningbog‘lanishi
		Debet	Kredit
1	Xaridqilingannomoddiyaktivlarningboshlang‘ichqiymati (haqiqiytannarxi) bo‘yichakirimqilinishi	0410-0490	0830
2	Korxonaningo‘zidayaratilgannomoddiyaktivlarninghaqiqiytannarxibo‘yichakirimqilinishi	0410-0490	0830
3	Ustavkapitaligaulushsifatidayokiaktsiyagaobunabo‘lishgahaqto‘lashhisobigaolingannomoddiyaktivlarningkirimqilinishi	0410-0490	4610
4	Tekingaolingannomoddiyaktivlarningkirimqilinishi	0410-0490	8530
5	Korxonanisotibolishdaaktivlarninghaqiqiybahosivasotibolishbahosio‘rtasidagifarqsifatidavujudgakeladigangudvill (firmabahosi)niaksettirish	0480	8330
6	Gudvill (firmabahosi) summasiniharoyfoydalixizmatmuddatidavomidahisobdanchiqarilishi.	Xarajatlarnihisobgaoluchischyotlar	0480
7	Nomoddiyaktivlarningboshlang‘ichqiymatibo‘yichasotilishi, hisobdanchiqarilishi, xaridqilinganqimmatliqog‘ozlarhaqiningto‘loviuchunberilishi, boshqakorxonalarningustavkapitaligaulushsifatida, shuningdek, tekingaberilgandavaboshqalarnatijasidachiqibketishi	9220	0410-0490

«Mahsulot (ish, xizmat) lar tannarxiga kiritiladigan mahsulot ishlab chiqarish (ish, xizmat) va realizatsiya xarajatlarining tarkibi va moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi haqida Nizom»ga muvofiq texnologiyalarni takomillashtirish va yangilarini yaratish, shuningdek, ilmiy-tadqiqot va tajriba - konstruktorlik ishlarini o’tkazish bilan bog’liq mahsulotlar sifatini yaxshilash, xom ashyo va materialllarning yangi turlarini yaratish, ishlab chiqarishni qayta jihozlash xarajatlari 9420-«Ma’muriy xarajatlar» schyotida aks ettiriladi. Agar korxona qandaydir ishlab chiqarish va intellektual mulk (patentlar, guvohnomalar) yaratsa, ushbu «Nizom» dan kelib chiqqan holda, ularni mulk sifatida hisobga olib bo’lmaydi, chunki ularni yaratish bilan bog’liq xarajatlar kapitallashmaydi.

Ta’sischilartomonidankorxonaningustavkapitaligaularningulushlarihisobigakiritilgannomoddiyaktivlarnikirim єilish (0400) nomoddiyaktivlarnihisobgaoluvchischyotlarningdebetidava 4610 "Ustavkapitaligata’sischilarningulushlaribo‘yicha єarzi" schyotiningkreditidaaksettiriladi.
Boshєakorxonavashaxslardanxarid єilingannomoddiyaktivlar, nomoddiyaktivlarnihisobgaoluvchischyotlarningdebeti, 0830 "Nomoddiyaktivlarnixarid єilish" schyotiningkreditigakirim єilinadi.
Boshєakorxonavashaxslardantekingaolingannomoddiyaktivlarningkirim єilinishinomoddiyaktivlarnihisobgaoluvchischyotlarningdebetida, 8530 "Tekingaolinganmulk" schyotibilanbog‘langanholdaaksettiriladi.
Agarnomoddiyaktivkorxonaningo‘zitomonidanyaratilsavauniyaratishxarajatlarininganiє summasinianiєlashimkonimavjudbo‘lsa, uholdanomoddiyaktivhaєiєiytannarxibo‘yichaaksettiriladi. Nomoddiyaktivlarninghaєiєiytannarxinianiєlashimkoniyatimavjudbo‘lmaganholdaushbuxarajatlarilmiy-tadєiєotishlari (ITI) yokiilmiy-tadєiєot, sinovkonstruktorlikishlari (ITSKI) xarajatlarisifatidaaksettiriladi.
Nomoddiyaktivlarchiєibketganda (sotilganda, tekingaberilgandavaboshєalarda) ularningboshlang‘ich єiymatinomoddiyaktivlarnihisobgaoluvchitegishlischyotlarning (0400) kreditidan 9220 "Boshqaaktivlarningchiєibketishi" schyotiningdebetigahisobdanchiєariladi
Hisobot davridagi amortizatsiya ajratmalari arifmetik hisob-kitoblarining to’g’riligini tekshirish auditorlik jamlash qoidalarini hisobga olgan holda, jamlash asosida amalga oshiriladi. Ushbu ish quyidagi shakldagi ishchi jadval bilan rasmiylashtirilishi mumkin.