Mavzu. Nuklein kislotaning genetik roli

Murakkab oqsillar 
Ular oqsil bo’lmagan komponentlari orqali sinflarga bo’linadilar.
Lipoproteinlar. Bular oqsillar bilan lipidlarning birikishidan hosil bo’lgan 
murakkab birikmalardir. Bunday makromolekulalar asosan ko’p miqdorda 
mitoxondriyalarda, endoplazmatik retikulumda, qon zardobida va sut tarkibida 
uchraydi. Lipoproteinlarning molekulyar massasi katta bo’lib, million dalьtonga 
boradi. Ulardagi oqsillarning gidrofilli, yog’ qismining gidrofob xususiyatlari 
hujayra membranasiga selektiv tanlash usuli orqali ion va moddalarni o’tkazish 
faoliyatini ta’minlaydi.
Glikoproteinlar. Ular uglevod bilan oqsillardan tashkil topgan birikmalardir. 
Glikoproteinlar strukturali oqsillar, fermentlar membranalardagi retseptorlarning 
asosini tashkil qiladi. Ayrim hayvonlar tana qismining qobig’ini tashkil qiluvchi 
kutikula (qisqichbaqa, qo’ng’izlar) ham glikoproteinlardan iborat. Ulardagi uglevod 
komponenti glikoproteinlarning 1-30%gacha massasini tashkil qiladi. Polipeptid 
zanjirida bir nechta bir qatorli va shoxlangan uglevodlar uchraydi. Uglevodlar 
asosan 
glyukoza, 
mannoza, 
galaktoza, 
N-atsetilgalaktozamin, 
N-
atsetilglyukozaminlardan tashkil topgan.
Fosfoproteinlar. Bunday murakkab oqsillar tarkibida serin va trioninlardagi
gidroksil orqali bog’langan fosfor kislotalari uchraydi. Fosfoproteinlarga ozuqa 
oqsillari sifatida xizmat qiladigan proteinlar kazein sutda, tuxumda ko’p bo’ladi. 
Fosfoproteinlar yosh o’sayotgan organizm uchun aminokislotalardan tashqari, fosfat 
kislota manbai sifatida ham xizmat qiladi. Fosfoproteinlarning vakillari bo’lmish 
kazein, ovalьbumin va vitellinlar yaxshi o’rganilgan. Kazein sutda ko’p bo’lib, 
uning 3 xil shakli (

, 

va 

-kazein) aniqlangan. Ularda fosforning miqdori turlicha 
bo’lib, sigir suti kazeini uchun 0,96, 0,52, 0,1% atrofida bo’ladi. Ulardagi 
aminokislota tarkibi ham bir biridan ma’lum darajada farq qiladi.