Mavzu: Nutq odobi. Notiqlik san’ati. Kasb etikasi. Me’yor tushunchasi

Annotasiya turlari
Mazmuni va maqsadli vazifasi bo’yicha:
- bildirgichli (matnning tanqidiy bahosiz tavsifnomasini beradi)
- tavsiyali (matnning iste’molchilarning muayyan auditoriyasi uchun yaroqliligi jihatidan tavsifini va bahosini beradi)
Mazmunni to’liq qamrab olishi bo’yicha:
- umumiy (keng auditoriyani hisobga olib umuman matnning tavsifini beradi)
- ixtisoslashgan (matnning tor doiradagi mutaxassislarni hisobga olib muayyan jihatlardagi tavsifini beradi)
- guruhli (mavzui bo’yicha yaqin bir necha matnlar tavsifini beradi)
1. Quyidagi annotasiyalar qanday turda bo’lishi kerakligini belgilang:
- diplom ishiniki;
- dissertasiyaniki;
- kitobniki.
2. Annotasiyalarga misollar keltiring.
Annotasiya – Nimaniki? Nimaga?
1. Bibliografik bayon 2. Annotasiya matni
F.I.O. Asar nomi.- Nashriyot - yil - № - bet. Matn tipi va vazifasi haqidagi ma’lumotlar; muallif qo’ygan vazifalar; uslublar; annotasiya qilinayotgan asar tuzilmasi bayoni; predmeti va mavzui, matnning asosiy qoidalari.
Xulosa
Xulosa oʻrnida, biz ham notiqlik boʻyicha oʻz qarashlarimizni keltirib oʻtishni joiz, deb bildik. Avvalambor, nutq soʻzlovchi tayyorlayotgan nutq materialiga diqqatli boʻlishi kerak. Kirish, asosiy qism va xulosani toʻgʻri joylashtira olishi lozim. Tinglovchilarni zeriktirib qoʻymaslik uchun turli xil hikoya yoki latifalardan unumli foydalanib, jest(qoʻl harakati)larni ishga solsa foydadan holi boʻlmaydi nazarimizda. Aniqlik va loʻndalik esa notiqning asosiy va kundalik quroli boʻlmogʻi kerak.
Xususiy me’yor ma’lum til umumiy me’yorlarining yashash shaklidir. Shunday ekan, yuqorida sanab o’tilgan o’zbek adabiy tili, lahja va shevalari hamda ijtimoiy tarmoqlarining me’yori xususiy me’yorlarini yanada aniqroq tasavvur qiladigan bo’lsak, har bir shaxsning tildan foydalanish me’yorini ham, o’zbek tilida mavjud bo’lgan beshta – rasmiy ilmiy, publisistik, badiiy, so’zlashuv uslublari doirasida amal qiladigan me’yorlarini ham xususiy me’yorlar deb tushunishimizga to’g’ri keladi. Adabiy me’yor adabiy til bilan birga tug’iladi, badiiy adabiyotning, xalq madaniyatining taraqqiyoti bilan rivojlanib, o’z qonun-qoidalarini mustahkamlab boradi.