Imbetsil va idiot bolalar xattoki yordamchi maktab dasturi boʻyicha ham ta’lim olish qurbiga qodir emaslar. Ular ijtimoiy ta’minot vazirligi rivojlanishida kamroq orqada qolgan imbetsil bolalar, afsuski, yordamchi maktablarda goho uchrab turishadi. Ular yordamchi maktab dasturini o'zlashtira olmaydilar. Idiot bolalar hattoki oʻz ota-onalarini ham tanimaydi. Ular o`zini-oʻzi uddalay olmaydi. O`ziga-o'zi xizmat ham qila olmaydi. Imbetsil bolalar idiot bolalarga qaraganda nisbatan tuzukroq rivojlangan bo'lsa ham, mustaqil hayot kechirolmaydi. Mexnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi qoshidagi muassasalarda ularga sodda bilimlar, mehnatning ayrim sodda turlari (o`z-oʻziga xizmat qilish, ekinlarni parvarish etish, kartondan qutichalar yasash va hokazolar oʻrgatiladi. - Imbetsil va idiot bolalar xattoki yordamchi maktab dasturi boʻyicha ham ta’lim olish qurbiga qodir emaslar. Ular ijtimoiy ta’minot vazirligi rivojlanishida kamroq orqada qolgan imbetsil bolalar, afsuski, yordamchi maktablarda goho uchrab turishadi. Ular yordamchi maktab dasturini o'zlashtira olmaydilar. Idiot bolalar hattoki oʻz ota-onalarini ham tanimaydi. Ular o`zini-oʻzi uddalay olmaydi. O`ziga-o'zi xizmat ham qila olmaydi. Imbetsil bolalar idiot bolalarga qaraganda nisbatan tuzukroq rivojlangan bo'lsa ham, mustaqil hayot kechirolmaydi. Mexnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi qoshidagi muassasalarda ularga sodda bilimlar, mehnatning ayrim sodda turlari (o`z-oʻziga xizmat qilish, ekinlarni parvarish etish, kartondan qutichalar yasash va hokazolar oʻrgatiladi.
- Oligofreniyaning uchala darajasida ham tarbiyachi va oʻqituvchilar oligofren oʻquvchilami sog`lom tengdoshlari hamda o'xshash tarzdagi boshqa kamchiliklari bor bolalardan ajrata olishlari lozim. Lekin oligofreniyaning eng yengil darajasini — debillikni boshqa o`xshash anomaliyalardan va sog`lom bolalardan ajratib olish amalda ancha qiyin bo`ladi.
Debil bolalar o`z sog`lom tengdoshlaridan yoshligidanoq farq qiladi. Ularda, odatda, ixtiyoriy shakldagi murakkab harakatlar uncha rivojlanmagan boʻladi. Ular boshini tutish, o`tirish, yurishga kechroq oʻrganadi, nutqi kechikib rivojlanadi. Debil bolalar atrofdagilarning sodda nutqini tushunadi-yu, lekin murakkab soʻz va gaplarni, iboralarni fahmlay olmaydilar. Debil bola nutqida qoʻpol, uni tushunib boʻlmaydigan nuqsonlar kuzatilmasa ham, ko`p tovushlar noto'gʻri talaffuz etiladi, bunday bola lug'ati kambagʻal, chegaralangan bo'ladi. Debil bolalar o`yin faoliyatida ham tengdoshlaridan ajralib turadi. Ular oʻyin vaziyatini yetarli darajada tushunmaydi, oʻyin vaqtida sog`lom tengdoshlariga to`liq bo'ysunib, ikkinchi darajali rollarni bajaradi, xolos. - Debil bolalar o`z sog`lom tengdoshlaridan yoshligidanoq farq qiladi. Ularda, odatda, ixtiyoriy shakldagi murakkab harakatlar uncha rivojlanmagan boʻladi. Ular boshini tutish, o`tirish, yurishga kechroq oʻrganadi, nutqi kechikib rivojlanadi. Debil bolalar atrofdagilarning sodda nutqini tushunadi-yu, lekin murakkab soʻz va gaplarni, iboralarni fahmlay olmaydilar. Debil bola nutqida qoʻpol, uni tushunib boʻlmaydigan nuqsonlar kuzatilmasa ham, ko`p tovushlar noto'gʻri talaffuz etiladi, bunday bola lug'ati kambagʻal, chegaralangan bo'ladi. Debil bolalar o`yin faoliyatida ham tengdoshlaridan ajralib turadi. Ular oʻyin vaziyatini yetarli darajada tushunmaydi, oʻyin vaqtida sog`lom tengdoshlariga to`liq bo'ysunib, ikkinchi darajali rollarni bajaradi, xolos.
- Debil bolalar uchun bir qator fahm-farosat yetishmasligi harakterlidir. Ulaming kuzatish, taqqoslash, idrok qilayotgan narsalaming , voqea va hodisalarning muhim tomonlarini ajratib koʻrsatish, bular o ʻrtasidagi eng oddiy sabab-natija bog`lanishlarini fahmlab olish qobiliyatlari rivojlanmay qoladi. Debil bolalning tafakkuri, diqqati, sezgi va idroklari, xotirasi, analiz va sintez qilish qobiliyatlari ham yaxshi rivojlanmagan boʻladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
