Biokimyoviy tozalashga yuboriladigan oqova suvlar BPK va XPK kattaliklari bilan xarakterianadi.
BPK - bu oqova suvdagi 1 mg organism birikmalarining ma’lum vaqt chegarasida (2, 5, 8, 10, 20 sutka) bioximik oksidlanishiga sarf bo'ladigan kislorodning mg dagi miqdorini ko'rsatadi. Masalan: BPKS — bu 5 sutkada biokimyoviy oksidlanishga kerak bo‘ladigan kislorodning miqdorini bildiradi.
XPK - bu suvda mavjud bo'lgan barcha qaytaruvchilaming kimyoviy oksidlanishiga kerak bo'lgan kislorodning miqdorini bildiradi.
Organik moddalar bilan to‘qnashgan mikroorganizmlar ularni qisman parchalab suvga, CO2 ga va biomassaga aylantiradi va bu jarayon biokimyoviy oksidlanish deb ataladi.
Oqova suvni biokimyoviy tozalashning aerob va anaerob xillari mavjud.
Aerob usulda mikroorganizmlar ucbun doimiy kislorod oqimi kerak va jarayon 20—40° С dan oshmasligi lozim.
Anaerob usulida kislorod bo‘lishi shart emas va bunda asosan cho‘kmani zararsizlantirish uchun foydalaniladi.
Masalan, koksoximik zavodining aktiv ilining formulasi — C97H199O53N28S2,
azot zavodiniki - C90H167O52N24C8 va shu kabilar, ya’ni tarkibi juda yaqin.
Aktiv ilning quruq holidagi ko‘rinishi o‘z tarkibida 70—90% organik va 30—10% noorganik moddalami saqlaydi. Aktiv ildagi substrat 40%gacha bo'lib, uning tarkibi turli suv o'tlarining qattiq qoldiqlaridan va turli qattiq chiqitlardan iborat bo'ladi.
Aktiv ilning tarkibida mikroorganizmlaming turli guruhlari mavjud bo'ladi. Bunday guruhlaming hosil bo‘lishi sanoat oqova suvlarining tarkibiga, erigan kislorod miqdoriga, haroratga, muhit reaksiyasiga, tuzlarning mavjudligiga, oksidlanisli-qaytarish potensialiga va shu kabi boshqa faktorlaiga bog‘liq.
Oqova suvning bioparchalanishi biokimyoviy ko'rsatkich orqali xarakterlanadi. Bu ko'rsatkich BPK/XPK nisbatini ko‘rsatadi.
Sanoat oqova suvlarining biokimyoviy ko‘rsatkichi juda past bo‘ladi (0,05 -0,3), maishiy oqova suvlamiki esa -0,5 dan yuqori bo'ladi.
(organik birikmalar bilan ifloslangan oqova suvning BPKsi yuqori bo’ladi, shuning uchun nisbat ko‘rsatkichi ham yuqori bo'ladi).
Do'stlaringiz bilan baham: |
