Mavzu: O‘rta asrlarda jismoniy tarbiya va sport. Reja Kirish

Olimpiya an’analarini qayta tiklash harakati.

Insoniyatning iroda, aql va jismoniy harakatini tarbiyalashga xizmat etuvchi qadimgi Olimpiya bayramlarini qayta tiklash g‘oyalari uyg'onish davriga kelib paydo bo‘la boshladi. Uning ilk tashabbuskorlaridan biri italiyalik davlat arbobi Matteo Polmiyeri (1406—1476) hisoblanadi. U o‘zining «Fuqarolik hayoti haqida» nomli kitobida antik Olimpiya o‘yinlarining yoshlarni jismoniy tarbiyalashdagi mohiyatini ochib beradi. Shuningdek, «Hayot shahri» (Gorod jizni) kitobida yoshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, jamiyatga xizmat qilish ehtiyojini singdirish inson hayotining ma’naviy me’yorlarini tarkib toptirishning asosi ekanligini e’tirof etgan. Qadimgi Olimpiya o'yinlaridan ibrat olishni Yan Amos Komenskiy, Jan Jak Russo, Fridrix Shiller, Mixail Lomonosov, lyeronim Merkurialis va boshqa donishmandlar ham tavsiya etishgan. Ba’zi bir davlatlarda qadimgi Olimpiya o‘yinlari o'tkazish amaliy jihatdan kuchga kiigan. Bunday o‘yinlar faqat bir davlat miqyosidagina o‘tkazilganligi ko‘zga tashlanadi. 1604- yilda Robert Dover (Angliya) yoshlar orasida Olimpiya o‘yinlariga o‘xshash musobaqa o‘tkazishga muvaffaq bo‘ladi. Bu voqea «Gotevold o‘yinlari» (joyning nomi asosida) nomi bilan tarixda qoldi. Gotevold tepaliklarida o'tkazilgan musobaqalar dasturida rapira, sablya, shpagada qilichbozlik, kurash, futbol (sul) o‘yini, bosqon uloqtirish, otda poyga, shaxmat va boshqa o‘yinlar bo‘lgan. Uilyam Shekspir «Vindgorlik oyimchalar» (Vindgorskiye devushki) asarida «Gotevold tepaliklaridagi Olimpiya o‘yinlari» deb uni tilga oladi. Kapitan Robert Doveming o'yinlari o‘ttiz yildan ortiq davr ichida o‘tkazib borildi. Uning 1641-yilda vafot etishi bilan uning o‘yinlari ham to‘xtab qoldi. Antik Olimpiya o‘yinlari timsolidagi musobaqa keyinchalik Germaniya, Shvetsiya, AQSH, Kanada, Gretsiya kabi davlatlarda ham o‘tkazilgan. Har bir mamlakatning imkoniyat doirasi va o‘zlariga xos xususiyatlari asosida o‘yinlar ham turlicha tus olgan. Masalan, 1845-yilda Kanadada bu «Monreal Olimpiya o‘yinlari» nomi bilan o‘tkazilgan. Shu tariqa jahonda Olimpiya o'yinlari xalqaro miqyosida o‘tkazishiga asta-sekin zamin tayyorlangan. XIX asrning oxirida bu ish to‘la amalga oshirildi.

3.