Mavzu: Oshirma xamirdan tayyorlanadigan pishiriqlar turlari,tayyorlash

Suv yoki sutning harorati
Odatda xamirni iliq suyuqlikka qoriladi: iliq suv xamirturushni tezroq faollashtiradi, xamirning ko’tarilishi tezlashadi. Agarda suv juda ham issiq bo’lsa, unda xamirturush nobud bo’ladi.

Sovuq suv ishlatilsachi? Amerikalaik oshpaz Piter Reynxartning, eng yaxshi oshirma xamir bu – sovuq suvda qorilgan oshirma xamirdir. To’g’ri bunday xamir vaqti tig’izlar uchun emas, chunki bunday xamir sovutgichda 2 kecha-kunduz davomida ko’tariladi.

Reynxartning fikricha, bunday pishiriq xushbo’y va mazali chiqib, usti qarsildoq bo’lib, chiroyli tillarang kasb etadi.
Xamirturush miqdorini kamaytirish mumkinmi?
Ko’pchilik hozirgi zamon oshpazlar, oshirma xamirga xamirturushni me’yoridan kamroq solishadi. Masalan bir kilo unga 6 gramm (10 gramm aslida) xamirturush solib, uni sovutgichga qo’yishadi. Bunda oshirma xamir 15 soat deganda ko’tariladi.
Oshirma xamir shinavadalarining ta’kidlashicha, bunday xamir mazaliroq bo’lib, o’zining yangiligini uzoqroq muddatgacha saqlaydi.
Xamirni qanday qorish kerak
X
amir mazali va chiroyli chiqishini istasangiz, unda uni daqiqa davomida yaxshilab qorishingiz kerak. So’ng, ko’tarilishi uchun iliq joyga qo’yib, ikki hissaga ko’tarilganidan so’ng esa, qo’lda biroz mushtlash kerak. Shunda undagi havo pufakchalari chiqib, pishirig’ingiz silliq va chiroyli chiqadi. Mushtlagandan so’ng, yana 15-20 daqiqa davomida tindirib qo’yish kerak.
Xamirni sovutgichda saqlash mumkinmi?
Agar xamiringiz oshib qolsa, yoki keyinroq pishirishga qaror qilgan bo’lsangiz, unda xamirni sovutgichga olib qo’ying. Xamir sovutgichda achib qolmasligi uchun esa quyidagilarga amal qiling:

Xamirni yana bir bor mushtlab, so’ng aylana shakl berish kerak

Xamirni yelim qog’ozga solib qo’yish kerak
Sovutgichda bir kecha-kunduzdan ko’p saqlamang
So’ng xamirni olib, yana bir marotaba mushtlang va ko’tarilishi uchun yana iliq joyga olib qo’ying.
Xamirni muzlatgichda to’g’ri saqlash
Xamir qorilgandan so’ng, uni tekislab, yelim qog’ozga soling va muzlatgichga solib qo’ying. Bu yerda u 3 oygacha saqlanadi.
Xamirni olinadi va xona haroratida eritiladi. So’ng olib iliq joyga ko’tarilishi uchun qo’yiladi.
Qoidalari
Un quruq elangan bo’lishi kerak.
Suyuqlik- sut, qatiq yoki suv. Qatiq solib qorilgan xamir yaxshi va tez oshadi. Xamir suyuq bo’lib qolmasligi uchun ozgina tuz solinadi.
Shakar- xamir qorishda mayda shakar ishlatiladi. Qand yoki yirik shakarni ishlatishdan oldin eritiladi. Ortiqcha shakar solingan xamir og’r bo’lib, oshishi qiyinlashadi va pishishiga yaqin yoyilib ketadi.

Tuxum- sarig’i xamirni yaxshi oshirib, og’rlashtiradi. Tuxum o’rnida tuxum kukuni ishlatish ham mumkin (1dona tuxumga 1-osh qoshiq tuxum kukuni bilan 3 osh qoshiq suv to’g’ri keladi)

Yog’, sariyog’, margarin, o’simlik, hayvon yog’lari- qo’shilgan xamir yumshoq bo’ladi. Ortiqcha yog’ qoshilsa ham xamirning oshishi qiyinlashadi.
Opara. Iliq suv(yaxshisi sut)ga 1 choy qoshiq drojja va 1 osh qoshiq shakar qo’shilib, yaxshilab aralashtiriladi, so’ng unsolib, qaymoq holiga kelguncha aralashtiriladi. Tayyor bo’lgan eritma oshishi uchun bir oz vaqt olib qo’yiladi. Bu masalliq xamirni yaxshi oshiradi.
Tuz. Tuzni xamir qoriladigan suyuqlikda eritish tavsiya etilmaydi. Shuningdek, tuzni oparga ham qo’shish mumkin emas. 1 kg un yoki 0,5 l suvga 10 g, o’tkirroq maxsulot uchun 20 g tuz solinadi. Chunki tuz oshish jarayoniga salbiy tasir ko’rsatadi.

Oshirma xamir. 1 kg unga 30-60 g drojja solinadi. Drojja albatta iliq suv yoki sutga eritiladi. Xamir elangan undan qoriladi. Xamir tayyor bo’lgach, uning ustiga ozgina un sepib, qalin sochiqqa o’rab, iliq qoyga olb qo’yiladi. Xamir 2-3 soat o’tgach, mushtlab pishitiladi va yana o’rab qo’yiladi. Pishirishdan avval xamirning ustiga tuxum sarig’i, sut bilan qahva, sut bilan shakar yoki tuxum oqi bilan suv aralashmasi surilsa, xamir qizarib pishadi.

Uvalanadigan xamir. Uvalanadigan xamirni tayyorlash uchun 3 stakan un, 1 stakan shakar, 300 gr sariyog’ yoki margarin, 2 ta tuxum kerak bo’ladi. Bunda eng avvalo sariyog yoki margarin, shakar va tuxum tog’orada yaxshilab aralashtiriladi. So’ngra un qo’shib, xamir qoriladi. 3-5 daqiqa tingandan keyin xamir muzlatgichga yarim soat turishi kerak. Xamir muzxonadan olingandan so’ng yupqa qilib yoyiladi. Aks holda yaxshi pishmaydi. Bu xamirdan turli shakldagi pechene, pirojniy, tortlar pishirish mumkin.
Uvalanadigan xamirdan tort. Bu tortni tayyorlash uchun yuqorida ko’rsatilgan tartibda xamir qoriladi. Xamir uch zuvalaga bo’linadi. Hammasi bir xil shaklda va bir xil o’lchamda yoyiladi. Alohida-alohida pishirib olinadi. Yoyilmaning chetidan ortib qolgan xamir ham pishiriladi, uqalanib maydalanadi va tortning yonlariga urvog’i sepiladi.
Pishirilgan yoymalar sovugandan keyin orasiga krem yog’i, quyuq murabbo yoki povidlo surtib, bir-biriga yopishtiriladi. Tortning usti krem bilan bezatiladi, qand upasi sepiladi. Tayyor bo’lgan tort 4-5 soatdan keyin dasturxonga tortiladi.
Muloyim va yengil xamirli rogalik oilangizning barcha yoshdagi a’zolari uchun birdek ma’qul kelishi shubhasiz. Bundan tashqari, ushbu pishiriqqa o‘z ta’bingizga qarab turli-tuman qiymalarni solishingiz mumkin. Biz esa qiyma sifatida mayizdan foydalandik.
Zarur masalliqlar:
Achitqi uchun:
1 piyola sut
0,5 piyola un
1 osh qoshig‘ida shakar
2 choy qoshig‘ida quruq xamirturush
Xamiri uchun:
1 ta tuxum
2 osh qoshig‘ida shakar
1 osh qoshig‘ida o‘simlik yog‘i
0,5 kg un
25 g margarin
Qiymasi uchun:
0,5 piyola mayiz
Qiyomi uchun:
0,5 piyola shakar
1 piyola suv
Tayyorlanishi:
Avval achitqini tayyorlab olamiz. Buning uchun 1 piyola sutni iliqdan ko‘ra issiqroq haroratgacha qizdirib, unga 0,5 piyola un, 1 osh qoshiq shakar va 2 choy qoshiq quruq xamirturush solamiz. Yaxshilab aralashtiramiz va idishning og‘zini yopib, sochiq bilan o‘rab, issiqroq joyga qo‘yib qo‘yamiz.
Taxminan 15—20 daqiqadan so‘ng achitqi tayyor bo‘ladi.
Yozuvlarda u tort yoki cookie, kitob ochib bir retseptini pishirishni istaydi, va u erda: Ajam Kuk ko’pincha bunday muammoga duch “. Ikki tuxum, sariyog ‘yuz gramm, shakar, ikki osh qoshiq un 150 gramm so’yish xamir yoğurmak” retseptini amal bir boshlovchi oshpaz olib, barcha bir piyola pastga olib, va natija har qanday bema’nilik. Xamir yoğrulmaktadır va pishirish qachon qattiq bo’ladi. Va barcha negadir yozuv ovqat Kitobi mualliflar bir odam xamir tayyorlash nima texnologiya to’liq bilimlar bilan tug’ilgan, deb hisoblaydi, chunki. Lekin mahorat bunday, idrok kerak. Va bu maqola barcha kelganlar to’g’ri aralashtirmoq yordam beradi so’yish xamir. Bu ikki turdagi hisoblanadi. Va Biz ular turli va ularni qanday pishirishni qanday batafsil aytib. Va biz kurabiye va xamir uchun, bu doirada tayyorlash nozik va ba’zi sirlarni oshkor bo’ladi.
BIR OZ TARIXI
Insoniyat yetishtirish va o’tlar foydalanishni o’zlashtirdi faqat xamir, neolit inqilobi bo’sag’asidagi paydo bo’ldi. Don kukuni suv bir oz qo’shiladi, qo’l tegirmon toshini maydalab edi ... Bu birinchi deb hisoblanadi un mahsulotlari köfte o’xshash edi. Lekin xamir pishirish texnologiyasi, shuning uchun eski emas. Bu uning birinchi mahsulotlari Fors ko’rfazi mintaqasida pishirib boshladi kutilmoqda. Baytul Maqdis uchun Falastinda jihod qilgan, salibchilarga qarshi, Yevropaga xamir retseptini, shuningdek vilkasini va sivilizasiyasi boshqa foyda keltirdi. Bu bazasidan Cookies juda tez mashhurlik bo’ldi. Va sinov nomi – qum – frantsuz pishirish berdi. Axir, yakuniy mahsulot, izchillik bilan mo’rt, sochiluvchan chiqadi. Bir luqma olib, u og’iz kichik “qum” kirib tanglik bo’ladi. Bu so’yish tushdan keyin besh soat an’anaviy ingliz choy partiya xizmat qilgan. Endi biz pishirishni bilib olasiz
Xamirdan pishirilsa, yuzidagi xamiri g’ovak qatlam-qatlam bo’lsin. «Chip-chip» somsa2 dona hisobida qo’shaloqlangan bo’lib, kopak somsaga o’xshash bo’lishi kerak. «Parmuda» somsa 4 dona yopishgan bo’lishi va kopak somsa-ga o’xshashi lozim. Oddiy somsalar to’rtburchak yoki uchburchak bo’lib, yuzida bir xil sarg’ish yoki qizg’ish qobig’i bo’lsin.
Qovurma varaqi somsalar o’z shaklida, chetki xamiri qat-qat, bir xil sarg’ish yoki och qizg’ish yog’da qovurilgan bo’lishi kerak. Masalliqlar xom, kuygan, yog’ hidli, o’ta achchiq yoki taxir bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi
Bayramni turli hil shirinliklaru tansiq taomlarsiz tasavvur qilish qiyin. Yurtimizdagi har bir bayram esa o’zgacha shukuh va ko’tarinki kayfiyatda, chiroyli bezatilgan dasturxon atrofida nishonlanadi. Shunday ekan, kelin bayram dasturxonini chin ma’noda shoxona qilib tuzaymiz. Bu borada quyida berilgan masalaxatlar sizga asqotadi, degam umiddamiz.
Tuzaladigan dasturxon albatta toza va dazmollangan bo’lishi kerak. U xontaxta yoki stol oyog’ini yarmigacha berkitib turishi lozim.

Dasturxondagi pichoq, sanchqi va qoshiqlar orasini 1 smdan ochib qo’yish lozim.

Dasturxonga tortiladigan taomlarning bir-biriga uyg’unligini e’tiborga olishga harakat qiling. Masalan, baliqli taom oldiga albatta, limon qo’ying. Tovuq go’shtidan tayyorlanadigan quyuq taomlarga esa, tomat qaylasini qo’yish maqsadga muvofiq bo’ladi.
Mevalar avvaldan kesib qo’yilsa, qorayib yoki quruqlashib qolishi mumkin. Shu sababdan ularni dasturxonga butunligicha qo’yib turing va taom iste’molidan so’ng likopchalarga kesib dasturxonga torting.
Mehmon kutish ham aslida bir kichik san’atdir. Uyingizga kelgan mehmonlar sizning san’atingizga tan berib ketishsa bu juda yoqimli. Mehmon kutishingizda yuqorida keltirilgan oddiy biroq muhim bo’lgan maslaxatlarimiz sizga qo’l kelib, oz bo’lsa-da naf keltirsa bundan juda mamnun bo’lamiz.
Inson oqsillarga, yog’larga, uglevodlarga, shuningdek vitamin va minerallarga ehtiyoj sezadi. Vitaminlar va minerallarning ko’p qismi biz ovqatdan olamiz. Shuning uchun vitamin etishmasligi (o’tkir vitamin tanqisligi) jiddiy kasallik bo’lib, rivojlangan mamlakatlarda kam uchraydi. Vitamin etishmasligi ko’pincha gipovitaminoz – ba’zi vitaminlarning etishmasligi deb tushuniladi. Masalan, qishda va bahorda, yangi sabzavot va mevalarda parhez kambag’al bo’lganida, S vitamini etishmasligi.

OZIQLANISHDAGI IZ ELEMENTLARI

Ko’pgina vitaminlar va minerallar oziq-ovqatdan olinadi. Ular nafaqat sabzavot va mevalarda, balki go’sht, baliq, tuxum, sut mahsulotlari, don, urug’lar va yong’oqlarda ham mavjud. Ushbu mahsulotlar qanchalik kam qayta ishlangan bo’lsa, ular shunchalik ko’p ozuqaviy moddalarni saqlagan. Shuning uchun jigarrang guruch oq guruchga qaraganda sog’lomroq, jigar esa do’kondagi jigar pastasiga qaraganda foydaliroq va hokazo.
O’tgan yarim asrda oziq -ovqat tarkibidagi iz elementlarning miqdori kamaydi. RAMS ma’lumotlariga ko’ra, u 1963 yilda boshlangan. Yarim asr davomida mevalarda A vitamini miqdori 66%ga kamaygan. Olimlar atrof -muhitning yomonlashuvining sababini ko’rishadi.
VITAMIN ETISHMASLIGI VA MAXSUS EHTIYOJLAR
Agar siz turli xil ovqatlar iste’mol qilsangiz, to’liq ovqatlaning, hech qanday mahsulotni suiiste’mol qilmang va ovqatning butun guruhini dietadan chiqarib tashlamang, vitamin etishmasligi va gipovitaminoz sizga tahdid solmaydi. Biroq, qish-bahor davrida ko’pchilik yangi sabzavot (kalorifikator) tarkibida mavjud bo’lgan S vitamini etishmaydi. O’tgan yilgi mevalar 30% vitaminlarini yo’qotadi va noto’g’ri saqlash bu yo’qotishlarni yanada oshiradi. Bundan tashqari, odamlar ko’pincha D vitamini etishmasligiga duch kelishadi, qishda esa kunduzgi vaqt kamayadi, bu esa blyuz va kuchsizlikka olib kelishi mumkin.
Vegetarianlarga B12 vitamini yetishmaydi, chunki ular hayvonot mahsulotlarini iste’mol qilmaydi. Uning etishmasligi bilan odam bosh aylanishi, zaiflik, xotira buzilishini boshdan kechiradi, karıncalanma his qiladi, tinnitusni eshitadi va qon testi past gemoglobinni ko’rsatadi.
Qalqonsimon bez faoliyati buzilgan odamlarda yod etishmasligi ham, ortiqcha bo’lishi ham mumkin. Sportchilar mineral tuzlar – magniy, kaliy, kaltsiy va natriyga bo’lgan talabni oshiradilar, ular mashg’ulot paytida ter bilan yo’qotadilar. Ayollarda temirga bo’lgan ehtiyoj ortadi, bu menstrüel davrda yo’qoladi va erkaklar uchun sink eng muhim hisoblanadi.
Vitaminlar va minerallarga bo’lgan talablar jinsga, yoshga, yashash sharoitlariga, ovqatlanish rejimiga, mavjud kasalliklar va psixologik holatga bog’liq. Har qanday vitamin etishmasligi alomatlarsiz o’tmaydi. Agar o’zingizni yomon his qilsangiz, shifokorga murojaat qilishingiz kerak. U preparatni tanlaydi va ovqatlanish bo’yicha tavsiyalar beradi.
OZIQ-OVQAT TARKIBIDAGI VITAMINLAR VA MINERALLARNI HISOBGA OLISHDAGI QIYINCHILIKLAR
Oziq-ovqat mahsulotlarida vitaminlar miqdori kamaygan va kamayishda davom etayotganini aniqladik. Turli xil sharoitlarda etishtirilgan bitta mahsulot mikroelementlar tarkibida farq qilishi mumkin va muddati va saqlash sharoitlari ozuqa moddalarining miqdorini kamaytiradi. Masalan, A vitamini nurdan qo’rqadi. Barcha vitaminlar yuqori haroratda beqaror – suvda eriydi (C va B guruhi) shunchaki bug’lanadi va yog’da eriydi (A, E, D, K) – oksidlanib zararli bo’ladi. Laboratoriya tahlilisiz mahsulotning iz elementlari tarkibini aniqlash mumkin emas.
Hamma odamlar turli xil ichak mikroflorasiga ega. Ba’zi vitaminlar o’z -o’zidan ichakda sintezlanadi. Bularga B guruhi vitaminlari va K vitamini kiradi, chunki mikrofloraning holati individualdir, ichakdan qanday moddalar va qanchalik samarali sintez qilinishini laboratoriya tashqarisida aniqlab bo’lmaydi.
Ko’p vitamin va minerallar bir -biriga zid. B12 vitamini A, C, E vitaminlari, mis, temir bilan zid keladi. Temir kaltsiy, magniy va sink bilan ziddiyatli. Sink – xrom va mis bilan. Mis – B2 vitamini bilan, B2 va B3 va S vitaminlari bilan. Shuning uchun qisman eng kuchli vitamin va mineral komplekslar ham tanadan o’rtacha 10%so’riladi. Vitaminlarni dietaga kiritish haqida gapirishning hojati yo’q.
Ichak bakteriyalarining tarkibiga qo’shimcha ravishda, vitaminlarning emilishiga chekish, spirtli ichimliklar, kofein, dori -darmonlar, dietada oqsil yoki yog ‘etishmasligi ta’sir qiladi. Siz nima va qancha vaqt o’rganganingizni hech qachon bilmaysiz.
BOSHQARISH USULLARI
Yilning turli davrlarida va hayot davrlarida ba’zi moddalarga bo’lgan ehtiyoj kuchayadi, shuning uchun bunga e’tibor qaratish yaxshiroqdir. Sizning alomatlaringiz haqida doktoringizga murojaat qiling. Shifokor sizning alomatlaringiz asosida dori yoki xun takviyasini tavsiya qiladi. Ushbu davrda shifokoringizdan o’zingizning dori-darmonlaringiz yoki qo’shimchalaringiz va ovqatlanish masalalari haqida so’rang.
Keyingi qadam sizga kerak bo’lgan mikroelement manbalarini va uning boshqa oziq-ovqat bilan qanday birikishini topishdir. Masalan, qalqonsimon bez disfunktsiyasiga ega odamlar dengiz maxsulotlari yodga boy ekanligini va ularning emishini to’sadigan karam va dukkakli ekinlar bilan birlashtirish mumkin emasligini yaxshi bilishadi.
Agar siz ovqatlanish oralig’idagi 3-3,5 soatlik oraliqni saqlasangiz va ovqatlanishingizni sodda, ammo muvozanatli tutsangiz, ehtimol siz mikroelement to’qnashuvidan (kalorizator) saqlanasiz. Ovqatlanishda bitta oqsil manbai, bitta murakkab uglevod va sabzavot manbalari mavjud.
Mahsulot tarkibidagi vitaminlar va minerallarning tarkibini va ularning organizmga singishini faqat laboratoriyada kuzatish mumkin. Siz o’zingizni gipovitaminozdan himoya qilishingiz mumkin, bu oddiy va xilma-xil parhezni iste’mol qilish, to’liq ovqat iste’mol qilish, farovonligingizni nazorat qilish va o’z vaqtida shifokorga murojaat qilishdir.
Oziq moddalarning konsentratsiyasiga bevosita ta’sir ko’rsatadigan bir necha muhim jihatlar mavjud:
Mahsulotning xilma-xilligi va xilma-xilligi. Ma’lumki, ozuqa moddalarining eng katta miqdori yangi meva va sabzavotlar tarkibida bo’ladi.
Bundan tashqari, vitaminlar soni usul va raf muddati ta’sir ko’rsatadi. 3 kundan keyin muzlatgichda saqlanadigan bo’lsa, foydali moddalarning 30% gacha va xona haroratida 50% gacha yo’qoladi.
Nur nurlari bilan doimo aloqa qilganda, vitaminlar ham buziladi.
Qayta ishlash usuli. Uzoq muddatli issiqlik bilan davolashda ko’plab foydali moddalar yo’q qilinadi. Shuning uchun ideal variant er-xotin uchun ovqat tayyorlashdir.
Ko’pgina ishlab chiqaruvchilar vitaminlarni yo’qotadigan oziq-ovqat mahsulotlariga konservantlar va boshqa moddalar qo’shadilar. Bundan tashqari, issiqxona sharoitida yetishtirilgan ovqatlardagi vitamin konsentratsiyasi kamayadi.
Agar qobiq meva va sabzavotlardan chiqarilsa, ozuqa moddalarining miqdori sezilarli darajada kamayadi.
Vitaminlarni muzlatish, mexanik tozalash, pasterizatsiya qilish va hk konsentratsiyasiga salbiy ta’sir ko’rsatadi
Vitamin A Vizual keskinlik uchun eng muhimi. Turunçgillerde, sabzi, yashil sabzavot, tuxum va jigarda juda ko’p miqdorda mavjud.
B vitaminlari . Asab tizimining faoliyatiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Bu foydali moddalarni izlash uchun go’sht, sut, baliq, loviya, dukkakli, qo’ziqorin va boshqalar kerak.
Vitamin D. Skeletning normal rivojlanishi va rivojlanishi, shuningdek, erişkinlikte osteoporozun oldini olish uchun zarur. Eng muhimi, S vitamini sut mahsulotlari, shuningdek, yog’li baliq va boshqa dengiz maxsulotlarida.
Vitamin E. U organizmning yoshligi va hosildorligining asosidir. Bu modda o’simlik yog’i tarkibida yuqori miqdorda, masalan, yong’oq va moylarda bo’lgan oziq-ovqat mahsulotlarida kerak.
S vitamini. Vujudning immunitet tizimini mustahkamlaydi va virus va infektsiyalar ta’siridan oldin himoya funktsiyalarini oshiradi. Ularning ko’pchiligi sabzavot, sitrus, it pushti, meva va mevalarda uchraydi.


Foydalanilgan Adabiyotlar Roʻyhati

1. 
   Mo’minova M.Ovqat tayyorlash jarayoni.-T. «Adabiyotlar jamg’armasi» 2006.
   
2. 
   2. Mo’minova M. Pazandachilik sirlari. –T.«O’qituvchi» 1995.
   
3. 
   Normaxmatov R. Oziq-ovqat tovarshunosligi.-T. «Mehnat» 2004.
   
4. 
   . Proxorova N.Oziq-ovqat mollari. . –T.«O’qituvchi» 1991.
   
5. 
   .Elmurodova S.R.,Amonova Z.M.Pazandachilik texnologiyasi asoslari. –Buxoro 2004.
   
6. 
   .Anfimova N.A.,Tatarskaya L.L. Pazandachilik.-T.«O’qituvchi» 1996.
   
7. 
   Axrorov U.,Vakil M. Taom tayyorlash texnolgiyasi.-T. «Sharq»2004.
   
8. 
   .Vasilev M.V. Non ,makaron va qandolat mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasi.-T. «Mehnat»2002.
   
9. 
   .O’zbekiston xalqlarining milliy taomlari va kulinarich mahsulotlarini tayyorlash usullari to’plami. -T. «Mehnat»1988.
   
10. 
    O’zbekiston xalqlarining parhyez taomlari va mahsulotlarini tayyorlash usullari to’plami.Ibn Sino 1992.
    
11. 
    Elektron ta’lim resurslari.
    
12. 
    1.www.ziyonet.uz.
    
13. 
    2.www.pedagog.uz.
    
14. 
    Foydalanishga tavsiya etiladigan internet tarmog`i
    
15. 
    http:// www. Taomlar.UZ
    
16. 
    http:// www. Taomlar SB.UZ
    
17. 
    http:// www. Dunyo taomlari.UZ