Mavzu: O’zbek falsafasi va uning rivojlanish tarixi
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
Презентация без названия (2)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Abu Rayhon Beruniy
- Mustaqillik davri va qadriyatlar
- Istiqlol asrlar davomida shakllangan o’ziga xos sharqona va o’zbekon qadrlash masalalari va me’yorlarini
|
Abu Nasr Forobiy
Fa’lsafa, tabiatshunoslik va tibbiyot tarixni Forobiy, Beruniy va Ibn Sinosiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Abu Nasr Forobiy(873-950) -musulmon Sharqida Arastudan keyin “Ikkinchi ustoz” unvoniga ega bo’lgan. U tabiiy fanlar v falsafiy muammolarni yechishga kitoblar yozgan. Abu Rayhon Beruniy Abu Rayhon Beruniy deyarli barcha fan sohalarida ijod etgan buyuk qomusiy alloma va mashhur mutafakkirdir. U yaratgan 152 ta asardan 28 tasi bizgacha yetib kelgan. Uning tabiatni o’rganishdagi xizmati kattadir. Oy va quyoshning tutilishi, zarra, inertsiya va sun’iy tanlanish, rivojlanish anomaliyasi, yer qa’rida ro’y beradigan geotexniksiljishlar, yer qiyofasining o’zgarib turishi kabi ilmiy bashoratlar qilgan. Beruniy “Oddiy javharlar paydo bo’lish va yo’q bo’lishni bilmaydi’’ degan g’oyani ilgari surgan. U olamning Olloh tomonidan yaratilganini etirof etgan. Abadiylik birinchi sabab bilan bog’liqdir, chunki u yaratuvchi umrini anglatadi. Mustaqillik davri va qadriyatlar Qasriyatlar to’g’risidagi fan-aksioligiya (aksio- qadriyat, logos- fan) falsafasining shu masalani o’rganadigan va u bilan shug’ullanadigan sohasi hisoblanadi. Sobiq ittifoq davrida bu haqida nihoyatda kam ma’lumotlar bor edi. Istiqbol tufayli qadriyatlar haqida qarashlarimiz butkul o’zgardi. Sobiq ittifoq ulug’lagan qadriyatlar sarobga aylandi. O’zbekistonda qadriyatga e’tibor kuchaydi va mutaxasislar tomonidan o’rganila boshladi. Qadriyatlar falsafasi-aksiologiyaning ko’pdan-ko’p izlanishlar bilan boyimoqda. “Moziyga qaytib ish ko’rmoq hayrlidir”- deb yozgan edi Abdulla Qodiriy “O’tgan kunlar” romanida. Xuddi shunday, “Qadriyat o’zi nima?” savoliga javob topish uchun tarixni chuqur o’rganmoq lozim. XX asr boshlarida yurtimizda “jadidlar” oqimi vujudga keldi. Jadidlar hayotiga qaralsa o’sha davrda yurtimizda ma’naviy tushunchalarning ko’lami keng bo’lganini anglash mumkin. Ularning asarlarida gohida biz allaqachon yodimizdan chiqargan qadriyatlarga , so’zlarga duch kelamiz. Jadidlar hayotimizga yanada yaxshiroq ta’sir ko’rsatishi mumkin edi , ammo bolsheviklar sabab bunga yo’l berilmadi. Faqatgina mustaqillik davrlariga kelibgina bu sohaga izlanishlar olib borishga yo’l berildi. Istiqlol asrlar davomida shakllangan o’ziga xos sharqona va o’zbekon qadrlash masalalari va me’yorlarini qayta tiklash hamda zamonaviy talablar darajasida takomillashtirishni kun tartibiga qo’ydi. Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|