Mavzu: O’zbek tilining taraqqiyot bosqichlari Tuzuvchi: Alijonova Gulzoda


“O`zbek” atamasi tarixda ilk bor Rashididdinning “Mo`g`ullar tarixi


Download 1.91 Mb.
bet6/6
Sana05.04.2023
Hajmi1.91 Mb.
#1274178
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
O’zbek tilining taraqqiyot bosqichlari

“O`zbekatamasi tarixda ilk bor Rashididdinning “Mo`g`ullar tarixi” asarida atoqli ot ma`nosida qo`llangan. Jaloliddin Manguberdining qo`shin boshliqlaridan birining ismi O`zbektoy bo`lgan. O`zbek so`zining “o`ziga bek”, “otlliq qo`shin”, “to`g`ri”, “sodda”, “insofli”, “odamoxun”, “dil tortar”, “suyukli”, “saxiy” kabi ma`nolari bor.

  • “O`zbek” atamasi tarixda ilk bor Rashididdinning “Mo`g`ullar tarixi” asarida atoqli ot ma`nosida qo`llangan. Jaloliddin Manguberdining qo`shin boshliqlaridan birining ismi O`zbektoy bo`lgan. O`zbek so`zining “o`ziga bek”, “otlliq qo`shin”, “to`g`ri”, “sodda”, “insofli”, “odamoxun”, “dil tortar”, “suyukli”, “saxiy” kabi ma`nolari bor.
  • O’zbek atamasining shunga qadar turk, sart, chig’atoy kabi atamalar bilan ishlatilgan. Navoiy davri va Navoiygacha bo’lgan davrda o’zbek tili turk lafzi, turkiy til nomi bilan yuritilgan.

XVI asrdan o’zbek urug’larining nomi butun xalqning nomiga aylanib ketdi.

  • XVI asrdan o’zbek urug’larining nomi butun xalqning nomiga aylanib ketdi.
  • Herman Vamberining “Turkiy xalq” asarida o`zbek so`zi “o’z” va “bek” so’zlaridan iborat bo’lib, ”o’z” so’zining ma’nosi “asl”, ”ajoyib”, ”tagi mustahkam”, ”sardor” degani, xullas ”o’zbek” so’zining ma`nosi “aslbek” deb izohlangan.
  • Eski o`zbek adabiy tiliga mansub so’zlar: cherik-lashkar, qo`shin,butradi-tarqaldi,ketdi; ev-uy, huvaydo-ayon,ravshan, qopungda-eshigingda, kilk-qamish, qalam; ulus-xalq, pesha-hunar,kasb; bilmon-bilmayman, behbud-sog`lomlik.

4.Hozirgi o`zbek adabiy tili.

  • 4.Hozirgi o`zbek adabiy tili.
  • Jahonning ko‘zga ko‘ringan yozuvchilari tomonidan ishlatilgan so‘zlar miqdori
  • Alisher Navoiy 26035 ta,
  • Aleksandr Pushkin 21193 ta,
  • Uilyam Shekspir 20000 dan ortiq,
  • Migel de Servantes 18000 dan ortiq,
  • Abdurahmon Jomiy 17600 ta,
  • Abdulla To‘qay 14000 dan ortiq.

Foydalanilgan adabiyotlar

  • 1. O’zbek tilining taraqqiyot bosqichlari. B.To’ychiboyev Toshkent-1996
  • 2.Aim.uz
  • 3. Fayllar.or
  • 4. Arxiv.uz
  • 5. Wikipedia.org

Download 1.91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling