Mavzu: O’zbek xalq shevalarining leksikasi

Kitobda ishlatilgan transkriptsiya.

• Bu kitobda ishlatilgan transkriptsiya sistemasida o’zbek alfavitidagi e, yo, yu, ya dan tashqari hamma harflar qo’llandi. Yolashgan harflar transkriptsiyada tovushlar birikmasi orqali quyidagicha beriladi:
• e-ye, ye, yo. yo-yo. Yu-y, yu. Ya- yə, ya.
• Boshqa alfavitlardan ,ə,o’, θ belgilari olindi. Bulardan  va θ belgilari shu unlilarning oldingi qator ekanligini (yumshoqligini) ko’rsatadi. gl, q θl kabi.
• Unlilar. Unli tovushlar uchun quyidagi transkriptsion belgilar olingan:

Tilning ko’tarilish o’rniga ko’ra Oldingi qator (til oldi)Indifferent (oraliq) tovushlarOrqa qator (til orqa) Lab-lan-ma-ganLab-lan-ganLab-lan-ma-

• Tilning ko’tarilish o’rniga ko’ra Oldingi qator (til oldi)Indifferent (oraliq) tovushlarOrqa qator (til orqa) Lab-lan-ma-ganLab-lan-ganLab-lan-ma-
• ganLab-lan-ganLab-lan-ma-ganLab-lan-ganYuqori ko’tarilishиў<ъь >ыУO’rta ko’tarilishYuqori-O’rta ko’-tarilishəθ<ў>ОQuyi-o’r-ta ko’ta-rilishЭЕQuyi ko’tarilishə(а)A (o)

Demak unlilarning turli variantlarini berish uchun transkriptsiyada 15 ta belgi olingan. Bu belgilar orqali o’zbek dialekt va shevalarida uchraydigan unli fonemalarni ifodalash mumkin.

• Demak unlilarning turli variantlarini berish uchun transkriptsiyada 15 ta belgi olingan. Bu belgilar orqali o’zbek dialekt va shevalarida uchraydigan unli fonemalarni ifodalash mumkin.
• Ayrim transkriptsiya belgilarining ma’no o’zgaliklari. Unli tovushlar uchun belgilar quyidagi ma’no o’zgaliklari bilan qabul qilinadi:
• a-umumturkiy orqa qator, singormanizmi saqlagan barcha o’zbek dialekt va shevalariga xos unli, singormanizmni yo’qotgan shevalarda esa turli o’zgaliklarga ega. Sovet-internatsional so’zlarda rus tilidagi a tovushiga mos keladi.
• ə - oldingi qator, lablanmagan a unlisi; o’zbek dialekt va shevalarining ko’pchiligida uchraydi, masalan, Marg’., And. əkə // Toshkent., oka kabi.
• A-lovchi o’zbek shevalarida bu tovush o’zbek adabiy tili va 0-lovchi shevalarning ta’sirida tarqala boshadi.