Mavzu: O'zbekiston Republikasida banklarni xususiylashtirish va aksiyalshtirish orqali bank tizimini rivojlantirish Reja

Beshinchi blokbank ichidagi xarajatlarni hisobga olishni, bankning tijorat korxonasi sifatida o'z faoliyatini hisobga olishni ta'minlashga mo'ljallangan. Moliyaviy blokgabuxgalteriya hisobi, bank ichidagi hisob-kitoblar va muxbirlik munosabatlari, kassa. Ba'zi hollarda ushbu blokga naqd pul yig'ishga ruxsat olgan banklarning inkasso bo'limi ham kiradi.
Oltinchi blok - avtomatizatsiya bloki tijorat banki tuzilishining ajralmas elementi hamdir. Naqd pul oqimlari zamonaviy bank orqali o'tadigan (qarz berish, hisob-kitoblar va boshqa operatsiyalar) qo'lda ishlov berish mumkin emas, texnik vositalar kompleksi, elektron mashinalar kerak. Ushbu blok elektron ma'lumotlarni qayta ishlashni ta'minlaydigan texnik blokdir.
Ettinchi blokismini oldi ma'muriy blok. INuning tarkibiga birinchi navbatda bankning kadrlar bo'limi (xodimlar menejmenti) kiradi, bu xodimlarni jalb qilishni, bankda ma'lum lavozimlarda ishlashni istagan nomzodlarni tanlashni, xodimlarning malakasini oshirishni ta'minlaydi. kredit tashkiloti, xodimlarni yollash, lavozimini ko'tarish va ishdan bo'shatish. Banklararo raqobat sharoitida yuqori darajadagi kadrlarni shakllantirish bankning tijorat korxonasi strategiyasining ajralmas qismi hisoblanadi. Ushbu blok shuningdek, bankning kotibiyat, ofis kabi bo'linmalarini, shuningdek bank binosiga, uning iqtisodiy va ijtimoiy ehtiyojlariga xizmat ko'rsatuvchi bo'limlarni o'z ichiga oladi. Zamonaviy tijorat banklari tarkibida bo'lim va bo'limlardan tashqari taftish komissiyasi va turli xil qo'mitalar, shu jumladan kredit qo'mitasi ham mavjud. Tekshiruv komissiyasi bank ishini nazorat qiladi (umuman bank va uning alohida bo'limlari xarajatlar smetasiga muvofiqligi va boshqalar). Kredit qo'mitasi bankning mustaqil bo'linmasi emas, uning tarkibiga bankning boshqa bo'limlarining mansabdor shaxslari, shuningdek nomzodlari bank Kengashi tomonidan tasdiqlangan boshqa shaxslar kiradi. Qo'mita boshqaruv qarorlari darajasini oshirish va sifatini oshirish, kredit operatsiyalari sohasidagi strategiyani aniqlash, amalga oshirilishini muvofiqlashtirish uchun tuzilgan. kredit siyosati va printsipial masalalar bo'yicha qarorlar qabul qilish. Qo'mita o'z faoliyatida kredit operatsiyalarini rivojlantirish bo'yicha strategik va taktik vazifalarni belgilaydi, kredit operatsiyalarini yuritish va hisobga olishning asosiy me'yoriy-uslubiy hujjatlarini ko'rib chiqadi, bank filiallariga moliyaviy yordam ko'rsatish to'g'risida, yirik kreditlar berish to'g'risida qaror qabul qiladi, kredit operatsiyalari bo'yicha foiz stavkalari darajasini belgilaydi va hokazo. va boshqalar. Albatta, bu sxema universal standart bo'la olmaydi, ammo bankni uning tuzilishi bo'yicha qanday tashkil qilish mumkinligi to'g'risida bir oz fikr beradi. Har bir o'ziga xos bank o'zining rivojlanish konsepsiyasi, oldida turgan dolzarb vazifalar va imkoniyatlardan kelib chiqib, o'zi uchun o'z manfaatlariga muvofiq boshqaruv tuzilishini tuzishi mumkin. Shu bilan birga, ba'zi bir Rossiya tijorat banklarida rivojlanayotgan tuzilmaning salbiy tomonlarini engib o'tish muhimdir. Tahlillar shuni ko'rsatadiki, bir qator banklarda yuridik bo'limlarning roli past baholangan, marketing va mijozlar bilan ishlash bo'limlari mavjud emas. Iqtisodiy tahlil va tadqiqotlar bo'limi asosan yirik va o'rta banklarda ishlashi mumkin, degan fikrga ega, shu bilan birga jahon tajribasi nuqtai nazaridan har bir bankda, shu jumladan kichik bankda ushbu kredit muassasasi qiziqqan faoliyatning ayrim jihatlarini o'rganishni ta'minlaydigan o'ziga xos tadqiqot tuzilmalari mavjud. Hozirda Markaziy bankda Rossiya Federatsiyasi quyidagi tarkibiy bo'linmalar ishlaydi:

• 
  Konsolidatsiyalangan iqtisodiy bo'lim
  
• 
  Tadqiqot va axborot bo'limi
  
• 
  Naqd pul muomalasi bo'limi
  
• 
  Tartibga solish, boshqarish va monitoring bo'limi to'lov tizimi Rossiya banki
  
• 
  Hisob-kitoblarni tartibga solish bo'limi
  
• 
  Buxgalteriya hisoboti va hisoboti
  
• 
  Litsenziyalash faoliyati va kredit tashkilotlarini moliyaviy sog'lomlashtirish bo'limi
  
• 
  Bank faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish bo'limi
  
• 
  Kredit tashkilotlarini umumiy inspektsiyasi
  
• 
  Moliya bozorlaridagi operatsiyalar bo'limi
  
• 
  Moliyaviy bozorlarda operatsiyalarni ta'minlash va nazorat qilish bo'limi
  
• 
  Moliyaviy monitoring va valyuta nazorati bo'limi
  
• 
  To'lov balansi bo'limi
  
• 
  Byudjet hisobvaraqlariga xizmat ko'rsatishni tashkil etish metodikasi va boshqarmasi byudjet tizimi Rossiya Federatsiyasi
  
• 
  Huquqiy bo'lim
  
• 
  Kafedra dala muassasalari
  
• 
  Axborot tizimlari bo'limi
  
• 
  Kadrlar bo'limi
  
• 
  Rossiya Bankining mintaqaviy idoralari bilan ishlash bo'limi
  
• 
  Moliya bo'limi
  
• 
  Ichki audit va qayta ko'rib chiqish bo'limi
  
• 
  Xalqaro moliyaviy va iqtisodiy aloqalar bo'limi
  
• 
  Tashqi va jamoatchilik bilan aloqalar bo'limi
  
• 
  Ma'muriy bo'lim
  
• 
  Rossiya Banki Ko'chmas mulk bosh boshqarmasi
  
• 
  Ekspertiza bosh boshqarmasi
  
• 
  Xavfsizlik va axborotni muhofaza qilish bosh boshqarmasi.
  

Keling, ularning ayrimlarining funktsiyalari va vazifalarini ko'rib chiqaylik.
Kredit tashkilotlari va auditorlik tashkilotlarini litsenziyalash departamenti Rossiya bankining tarkibiy tuzilmasi bo'lib, u Rossiya banki zimmasiga yuklatilgan funktsiyalarni bajarilishini ta'minlaydi. davlat ro'yxatidan o'tkazish kredit tashkilotlari, kredit tashkilotlari va ularning auditi bilan shug'ullanadigan tashkilotlarga litsenziyalar berish. Kafedraning asosiy vazifasi - ro'yxatdan o'tish va litsenziyalash bosqichida kredit tashkilotlari tomonidan Rossiya Federatsiyasi qonunchiligi talablariga, Rossiya Banki normativ hujjatlariga rioya qilinishini nazorat qilish. Prudensial bank nazorati bo'limining vazifasi kredit tashkilotlari faoliyatini prudentsial nazorat qilish sohasida Rossiya Bankining funktsiyalarini uslubiy va tashkiliy jihatdan ta'minlashdir. Tekshirish bo'limi Rossiya Bankining hududiy muassasalarini tekshirish faoliyatini tashkil qiladi, ularning tekshiruvlarga tayyorgarlik ko'rish va o'tkazishda ishlarini muvofiqlashtiradi. Bundan tashqari, ushbu bo'limning vazifalariga Rossiya Bankining hududiy idoralarida kredit tashkilotlari inspektsiyasi bo'linmalari faoliyatini normativ, uslubiy, axborot va tahliliy ta'minlash kiradi. Banklarni qayta tashkil etishni tashkil etish bo'limining asosiy vazifasi moliyaviy qiyinchiliklarni boshdan kechirayotgan tijorat banklari faoliyatini tiklash bo'yicha tadbirlarni tayyorlash va amalga oshirish bo'yicha ishlarni tashkil etishdan iborat. Tadqiqot va axborot bo'limi Rossiya banki tarkibidagi etakchi o'rinlardan birini egallaydi, chunki uning faoliyati natijalari bank siyosatini shakllantirish va uning rivojlanish istiqbollarini ishlab chiqish uchun asosdir. Uning funktsiyalari, birinchi navbatda, nafaqat mavjud tendentsiyalarni tahlil qilishni o'z ichiga oladi bank faoliyatibalki butun iqtisodiyotda ham, chunki har qanday markaziy bankning vazifalaridan biri iqtisodiy o'sishni barqaror asosda rag'batlantirishdir; ikkinchidan, pul tizimidagi iqtisodiy vaziyatni prognoz qilish va shu asosda boshqaruv dasturlari asosida harakatlar dasturlarini tuzish Markaziy bank Rossiya Federatsiyasi kelajakda duch kelishi kerak bo'lgan muammolardan xabardor edi va ularni bartaraf etish usullarini ishlab chiqishi mumkin edi; c-gretiik, makroiqtisodiy tadqiqotlar o'tkazish uchun axborot bazasini yaratish.

Xulosa
Xulosa qilib aytish kerakki, pandemiya onlayn buyurtma berish va yuk tashishi sanoatida keskin o‘sishiga olib keldi. Ushbu sohaning o‘sish dinamikasi karantin chekl ovlari bekor qilingandan keyingi davrda ham davom etishi kerak. Shuning uchun naqd pulsiz masofaviy to‘lovlarni jadal ommalashtirish, elektron pul va pul o‘tkazmalari tizimining rivojlantirish talab etiladi. Bu o‘z navbatida, tijorat banklarini raqamlashtirishga yo‘naltirish, mijozlarga xizmat ko‘rsatish algoritmlarini qayta tuzish va mijozlar bilan munosabatlarni o‘rnatish jarayonlarini chuqurroq qayta ko‘rib chiqish jarayonini rag‘batlantiradi. Albatta, pandemiya va O‘zbekistonda joriy qilingan lokdaun masofaviy bank xizmatlarini jadal rivojlanishiga yordam berdi. Xususan 2021 yil 1 yanvar holatiga masofaviy xizmatlardan foydalanuvchilar soni 14,5 mln kishini tashkil etdi (shundan 13,7 mln kishi jismoniy shaxslar, 822 ming kishi tadbirkorlik sub’yektlari) bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 30 foizga ko‘proqdir. Markaziy bank tomonidan raqamli banklar va fiiallarning ishlashiga litsenziya berilishi ham bank-moliya tizimini yanada raqamlashtirishga turtki bo‘ldi va mijoz va bank o‘rtasidagi munosabatlarda zamonaviy yondashuvlarni vujudga kelishiga sabab bo‘ladi. O‘zbekiston bank tizimida 33 ta bank, jumladan, 12 ta davlat ulushiga ega, shuningdek, 15 ta xususiy va 5 ta xorijiy banklar mavjud. 1 noyabr holatiga ko‘ra, banklar aktivlari 39 mlrd dollarni (419 trln so‘m) tashkil etib, ularning 82 foizi davlat banklariga tegishli. Banklarning majburiyatlari 33 mlrd dollarga (352,6 trln so‘m) yetdi, shundan 40 foizini depozitlar tashkil etadi.
Banklarning umumiy kapitali 6,2 mlrd dollar (66 trln so‘m) darajasida bo‘lib, shundan 81 foizi davlat banklari kapitaliga to‘g‘ri keladi.
«Banklarning moliyaviy barqarorligiga to‘xtaladigan bo‘lsak, joriy yilning o‘tgan davrida risk darajasi yuqori bo‘lgan aktivlarning o‘sishi 21 foizga — 317 trln so‘mdan 383 trln so‘mga, jami kapitalining o‘sishi 14 foizga — 66 trln so‘mga yetdi. Kapitalning yetarlilik koeffitsiyenti 1,2 foizga tushib, 17,2 foizni tashkil etdi, bu minimal talablarga javob beradi», — dedi Abrorxo‘ja Turdaliyev.
«Shu bilan birga, kapital zaxirasi 1,5 mlrd dollarni tashkil etadi, bu esa sof NPL (muammoli kreditlar)ni 1,6 barobarga qoplash yoki kredit portfelining 5 foizi miqdorida qo‘shimcha zaxiralar yaratish imkonini beradi», — dedi u. 1 noyabr holatiga banklarning kredit portfelidagi qoldiq 30 mlrd dollarga teng bo‘ldi.