Mavzu: O'zbekistonda turizm soxasining rivojlanish

 
34 
Xulosa 
SHuni xulosa qilib aytish mumkinki Hozirgi vaqtda rivojlangan mamlakatlar
iqtisodiyotini turizm sohasi tarmoq sifatida salmoqli o’rinni egallab bormoqda.
Bu hol ushbu sohani ilmiy va amaliy jihatdan tadqiq qilishni zaruratini keltirib
chiqaradi. Mazkur kurs ishida O’zbekiston milliy iqtisodiyotida turizm
industriyasini shakllanishi, uning tarixi hamda hozirgi davrda rivojlanishining
o’ziga xos xususiyatlari va jihatlarini ochib berishga harakat qilindi. Olib borilgan 
tadqiqotlar natijasida quyidagi muhim xulosalarni e’tirof etish mumkin:
1. Turizm industiriyasi iqtisodiyotning o’ziga hos sohalaridan biri hisoblanadi. 
Turizm bilan odamlar uzoq davrdan boshlab shug’ullanib kelmoqdalar. Kishilik 
jamiyati taraqqiy etishi bilan chuqur iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va fan texnika 
taraqqiyoti sababli sayohatchilik ham o’zgarib borgan. Insoniyat hayot yo’lida fan 
texnika taraqqiyoti tufayli sayohatchilik shakllari bir turdan, ikkinchi turiga o’tib 
turgan. Masalan: agarda qadim zamonlardan sayohatchilikning asosiy harakat 
vositasi ot, eshak, tuya va boshqa hayvonlar bo’lgan bo’lsa keyinchalik kema, 
mashina, samolyot va shu kabi zamonaviy texnika vositalaariga almashinib 
boravergan. Vaqt o’tishi bilan turizm sohasi sayohatchilikdan turizm ko’rinishiga 
o’ta boshlagani ham muhim ahamiyatga egadir.
2. O’zbekistonda turizm industriyasi o’tgan XX asrning 20-yillaridan boshlab 
sekin-asta rivojlana boshlagan. Turizmning ayrim turlari, shu jumladan odamlar 
yashab turgan manzillardan o’zga joylarga, yurtlarga, viloyatlarga borish, piyoda 
sayr etish, Toshkent, Samarqand, Buxoro, Xiva kabi qadimiy shaharlarga borish, 
Burch-mullo, Ohangaron, Chimyon, Omonqo’ton, Urgut, Ohalik tog’ va tabiat 
manzillariga har xil ―yurishlar‖ uyushtirish kabi turlari rivojlana boshlagan.
Uning oqibatida O’zbekiston va uning viloyatlarida turistik-ekskursiyali
harakatlarni tashkil etish va turizm infratuzilmalarini rivojlantirish maqsadida
O’zbekiston Narkomprosi‖da va uning viloyatlar bo’limlari qoshida ―Turistik
ekskursiya byurolari va uyushmasi‖ tashkil etildi va bu ―byurolar‖ asosan 
o’lkashunoslik va tarixiy arxitektura yodgorliklarini o’rganish, yaqin va o’zoqroq
joylarda bo’lgan qadimiy shaharlarga turistik ekskursiyalar tashkil etish bilan 
shug’ullandilar.

---

 
35 
3. Hozirgi davrda turizm rivojlangan ko’pgina mamlakatlar yalpi ichki 
mahsulotining 10 foizidan 25 foizigacha turizm bilan bog’liq. Shuning uchun 
turistik mahsulotga va uning xilma-xilligiga, uning sifatiga katta e’tibor beriladi.
Turizm industriyasida bo’lgan ehtiyojlarning xilma-xilligi, ularga berilgan 
ahamiyat darajasi turistlarning ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy tomonlaridan kelib 
chiqadi. Bunday hodisalar turistik bozorda sodir bo’ladi. Turistik bozorning 
serdaromadli faoliyatini boshqarish turistik mahsulotni ishlab chiqaruvchidan 
iste’mol qiluvchilargacha bo’lgan tarqoqlik tufayli mehmonxonalar, restoranlar,tur 
mahsulotni yetkazib beruvchi transport vositalari, joyni band qilish, zahiralar 
yaratish bo’yicha jahon kompyuter tarmog’iga ulanish, tur operatorlar va 
agentliklar faoliyati (vositachilik faoliyatlari) va turistik mahsulot iste’molchilari 
(turistlar) bozor harakatiga ta’sir etuvchi omillar hisoblanadi.
4. Turizm industriyasini amal qilishning muhim vositalaridan biri bu transport 
xizmatini yo’lga qo’yish va tashkil etishdir. Turistlarni tashish xizmati tur 
mahsulot tarkibiga kiradi, uning bog’liqligi shundaki, barcha turistik marshrutlar 
sayohatchilarni yashash joylaridan dam olish joylarigacha faqatgina transport 
vositasi orqali amalga oshirish mumkin. Quruqlikdagi transport xillaridan
turistlar uchun eng muhumi – bu avtomobil va temir yo’l transportidir avtomobil 
transporti turizmda juda keng qo’llaniladi shu maqsad uchun doimiy turistlarni
tashuvchi reysli avtobuslar va doimiy bo’lmagan (shaxsiy, arenda va boshqa
transport vositalari) transportdan foydalaniladi.
5. Turizm industriyasini tashkil etishning eng muhim elementlaridan biri 
turistlarning hayoti va sog’ligi xavfsizligini ta’minlashdir. Ko’rsatilgan 
yo’nalishlar bo’yicha xavfsizlikni taminlash turistik faoliyatga qatnashuvchi barcha 
tuzulmalar vazifalaridan iborat, shu bilan birgalikda shuni aytish kerakki, 
turistlarning xavfsizligini taminlash xar xil darajada: turistik korxona, turistik 
markaz ma’muriyati, mahalliy hokimiyat, turizm bo’yicha milliy organlar va 
mamlakatning markaziy davlat organlari darajasida xal etiladi. Turistik firma va 
korxonalar turizm tizimining asosiy unsuri sifatida o’zining mijozlari xavfsizligini 
taminlash uchun eng birinchi javobgar xisoblanadi 

---