Mavzu: Po‘lat konstruksiyalar elementlarining birikmalari. Payvand turlari va xarakteristikalari. Reja

Gaz alangasida payvandlash
Payvandlashning ushbu usulida biriktiriladigan elementlar yonuvchi gazlar (asetilen, tabiiy gaz, kerosin va benzin bugiari) yordamida qizdirilib ulaming payvandlanadigan joyi suyuqlangandan keyin, yonayotgan alangaga metall sim kiritiladi. Bu sim asosiy elementlarni qirralaridagi metalli bilan birga suyuqlanib, bir butun yaxlit birikma hosil qiladi.
Payvand birikmalaming turlari
Payvand birikmalarda elementlar uchma-uch va ustma-ust ulangan bo‘ladi. Ba’zan bu ikki xil usuldan aralash* ibydalanish ham mumkin. Chokning tuzilishiga ko‘ra uchma-uch va burchakli boMadi. Elementlarning payvandlanadigan qirralariga ilgaridan ishlov berish turiga qarab V-shaklli, K-shaklli, X-shaklli va Ushaklli choklar bo‘ladi.

Payvand biríkmalarní hisoblash
Payvand birikmaning mustahkamligi biriktirilgan elementlarning materialiga, chok metallining mustahkamligiga birikmaning shakli va turiga, kuchlar ta’sirining xarakteriga, payvandlash usuliga va payvandchining malakasiga bog‘liq bo‘ladi.
Uchma - uch chokni hisoblash. Uchma - uch payvand choklarga bo'ylama kuch ta’sir etganda chokning mustahkamligi quyidagicha tekshiriladi:












Xulosa.
Poʻlat — temirning uglerod (2%) va boshqa elementlar bilan qotishmasi. Odatdagi texnik poʻlatning tarkibi — 0,05—1,5% uglerod, 0,4% gacha kremniy, 0,1 — 1% marganets, 0,08% gacha oltingugurt, 0,1% gacha fosfor va 96,92—99,27% temirdan iborat. Sanoatda ishlab chiqariladigan poʻlatlar tarkibida doimiy qoʻshilmalar: kremniy Si, marganets Mp, oltingugurt S va fosfor R boʻladi. Poʻlatning choʻyandan farqi shuki, choʻyan tarkibida uglerod 2% dan ortiq, doimiy qoʻshilmalar ham koʻproq boʻladi. Poʻlat toblanganda uning fizik-mexanik xossalari keskin oʻzgaradi, qattiqligi va mustahkamligi ortadi, bolgʻalanuvchan boʻlib qoladi.
Payvandlash yo‘li bilan turli xil profillardan foydalangan holda xilma-xil konstruksiyalarni yaratish mumkin. Payvandlash usullarini asosan ikki guruhga boiish mumkin: biriktirilayotgan detallarni eritib payvandlash va qizdirib bosim bilan payvandlash.
Metallami payvandlash uchun issiqlik quwatining manbai sifatida elektr yoyi yoki gaz alangasidan foydalaniladi. Islilab chiqarish texnologiyasiga ko'ra payvandlashning quyidagi xillari mavjud: qo‘lda payvandlash, yarim avtomatik va avtomatik usullarda payvandlash.
Metallni elektr yoyi yordamida payvandlash XIX asrning oxirida rus muhandislar N.N.Benardos va N.G.Slavyanov tomonidan kashf etilib, butun dunyoga keng tarqaldi. Elektr yoyi yordamida payvandlash quyidagicha amalga oshiriladi. Biriktiriladigan qismlaming uchlariga elektrod yaqinlashtirilganda elektr yoyi mavjud boiib, undan katta miqdordagi issiqlik ajralib chiqadi va bu issiqlik elektrodni eritib, uning qismga ko‘chib o‘tishiga ko‘maklashadi. Qismning elektrodga yaqinlashgan joyi ham suyuqlanib qaynay boshlaydi, natijada qismlar orasidagi bo‘shliq elektrod metalli bilan to‘ladi va qismlar yaxlit elementga aylanashini bilib oldik.