Mavzu: pozitsiyali sanoq sistemalarida surxondaryo algoritmi

Javob: 2013,424
5
 
 

---

13 
2-misol. BCF48639ADE
16
·FDECA74582B
16
=BB6C55898FF08CBE8F534A
16
1-ishga bu ikki sonda ishtirok etgan eng katta raqamlarning ko'paytmasiga yaqin bo'lguncha asos 
sonni ko'paytiramiz. 
3-misol: 453
6
∙24
6
ifodani hisoblang. 
1-ishni ikkita sonning eng katta raqamlari ko'paytmasiga yaqin bo'lgunicha yozamiz, ya'ni: 453
6
sondagi 5 bilan 24
6
sondagi 4 ning ko'paytmasi natijasigacha. 
1) 0 1 2 3
6 0 6 12 18 
2) 4 5 3
2 4 
3 1 4 0 
1 3 5 0 
2 1 0 4 0 Javob: 21040
6 
4-misol:  FED
16
∙BCA
16 
hisoblang. 
Yechish: 1) Asos sonni 0 dan boshlab o’sish tartibida butun sonlarni kichik sonning raqamlari 
sonidan bitta kichik bo’lgunicha ko’paytiriladi.
2) 2-ishni yozib hisoblab chiqqanimizdan so’ng, ikkinchi ishdagi kichik sondan boshlab to eng 
katta songa yaqin bo’lgunicha 1-ishni yozamiz.
1) 0 1 2 8 9 10 11
16 0 16 32 128 144 160 176
3) 9 15 4 2 2) 15 14 13
11  15 1 12 10 150 140 130
10 15 2 15 12 180 168 156
B B C 0 0 2 11 165 154 143
Javob: BBC002 

---

14 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida ko'paytirish amalinining javobini bir qator qilib topish 
usuli 
p asosli m va n xonali 2 ta son berilgan bo’lsin. Bu yerda 
N
n
m
p

,
,
Bu ikki sonni ko’paytirish uchun, ko’payuvchi va ko’paytiruvchi sonlar 0 dan to B gacha bo'lgan 
raqamlardan tashkil topgan bo'lsa, 2 ta ishga, qolgan barcha hollarda asosan 3 ta ishga ajratib 
topiladi. Barcha amallar o’nlik sanoq sistemasida bajariladi. 
Pozitsiyali sanoq sistemalarida ko'paytirish amalining javobini bir qator qilib topish usuli asosan 
0 dan to B gacha bo’lgan raqamlardan tashkil topgan m=n xonali sonlar uchun qo’llaniladi. 
Hisoblash amali oson bo’lishi uchun bu ikki sonning raqamlari 0 dan B gacha tanlangan. Agar
ko’payuvchi va ko’paytiruvchi sonlaridan qaysi biri kichik bo’lsa, kichik sonning chap tomoniga 
0 raqamini m=n bo’lgunicha qo’shib yozamiz 
1-ish: deb yozib olinadi.
Agar m=1, n=1 bo'lsa, p asos sonni 0 dan boshlab o'sish tartibida orasida ma'lum bo'sh joy qoldirib