Mavzu: Qadimgi Misr arxitekturasi

U chizik tig’ri tirtburchak shaklga ega. Barcha ibodathonalarda bilgani kabi bu erda sham bir nechta honalarni iz ichiga olgan siqinish uyi gipostil zalining kompoziciyali iqiga tutashgan. Umuman yangi podsholikdagi diniy inshootlar arxitekturasi uni tashqaridan tomoshabin bilib kuzatishgagina emas, balki shar tomonlama kishiga ta’sir kirsatishga miljallab qurilgan. YAngi podsholikning singgida qurilish ishlari faqat Misrdagina emas, balki uning tashqarisida misrga tobe bilgan Nubiyada sham olib borildi. Abu Simbeldagi qoyaga iyib ishlangan Ramzes III ibodathonasi yangi podsholikning singgi davridagi eng yirik qurilishlaridandir. Uning kiraverish tomoniga qoyali katta trapeciyasimon pilon kirinishi yinib ishlangan. Pilon oldida itirgan holda tasvirlangan tirtta 20 metrli Ramzes III ning haykallari sham qoya toshini yinish shisobiga yaratilgan. SHarqqa qaratilgan pilonning balandligi 33 metr, eni esa 38 metrdan iborat bilib, uning tepasi haykallar bilan bezatilgan. Ibodathonaning ichki qismi yangi podsholik davri me’morchiligi principlari asosida bajarilgan. Qurilishlar asosan 22-sulola vaqtida rivoj topdi. Sulolaning asoschisi SHeshonka Fivaning uchlik hudosi Amon, Mut va Honsularga baqishlab Tanis shashrida ibodathona tikladi. 25 sulola fir’avnlari musofir Nubiyadan bilganlar. YAngi podsholikning singgida Nubiya Misrdan ajralib chiqdi va mustaqillika erishdi. Lekin ulug’vor inshootlar Karnakda qurildi. 25-sulola eramizdan avvalgi 671 yilda Misrni Suriyaliklar tomonidan bosib olinishi bilan tamom bildi. Misrning ijtimoiy hayotida birmuncha jonlanish paydo bildi, lekin bu uzoqqa chizilmadi, chunki Misr sham iqtisodiy va sham siyosiy jishatdan ancha kuchsizlanib qolgan edi. Bu esa eramizdan avvalgi IV asrda eronliklar, singgi eramizdan avvalgi IV asrda Iskandar Maqduniy (makedoniyalik Aleksandr) tomonidan erlarni bosib olinishiga, uning iziga hos san’atda asta-sekin singgi va ellin dunyosi san’ati bilan qishilib ketishiga sabab bildi. MISR ELLINIZM. Eramizdan avvalgi 332 yilda makedoniyalik Iskandar armiyasi Misrga kirib keldi. Eron shukmdorligidan azob chekkan misrliklar Iskandar qishinlariga hech qanday qarshilik kirsatmadilar. Aksincha, Misr kohinlari Iskandarni qillab-quvvatladilar va uni Amonning mehribon farzandi Re deb e’lon kildilar. Iskandar Misrning Nil del’tasida yangi shashar barpo etdi. Uning nomi Aleksandriya deb atalgan. Bu shashar muntazam rejaga ega bilgan. IV asrning ohirida Aleksandriya yunon sharq dunyosining eng yirik savdo va madaniyat markazlaridan biriga aylandi.