Mavzu: Qattiq jism aylanma harakati. Reja: Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining asosiy tenglamasi

7. Siljishdagi deformatsiya

Cho’zilish - siqilishdagi deformastiyalanganlik holatining tahlilida siljishdagi Guk qonunini

t=gG (8.4)
va uch doimiy orasidagi boglanishni
(8.5)
ko’rinishda hosil qilgan edik.
Umuman siljishdagi Guk qonuni cho’zilish-siqilishdagi Guk qonuni oqibati sifatida kelib chiqadi.


8.7 - shakl.
To’gri to’rtburchak shaklidagi AVSD elementning (8.7 - shakl) AD tomoni mahkam langan bo’lib, VS tomoniga kuch qo’yilganida siljish deformastiyasi sodir bo’ladi. Bu erda VV₁ kattalik absolyut siljish va
(8.6)
nisbiy siljish deb yuritiladi. Ba’zan g burchakni siljish burchagi deb ataladi.

(8.8) boglanishni (8.3) va (8.4) bilan ifodalab, siljishdagi Guk qonunini boshqacharoq ko’rinishida ifodalaymiz:

(8.7)
Bu yerdagi GF ko’paytma siljishdagi bikrlik deb yuritiladi.
Siljishdagi Guk qonunining ikkinchi ko’rinishi (8.6) cho’zilish - siqilishdagi (8.7) boglanish bilan o’xshashligiga e’tibor berish lozim.

8 Siljishdagi potensial energiya

Sof siljishdagi potenstial energiyani aniqlash uchun o’lchamlari dx, dy va qalinligi d bo’lgan to’rtburchaksimon element (8.8 - shakl) shaklining o’zgarishini ko’raylik. Elementning pastki qirrasini shartli ravishda mahkam langan deb faraz qilsak, uning yuqori qirrasining ko’chishida t×dx×d kuchi g×dy ko’chishda ish bajaradi. Siljish kuchga to’gri proporstionalligidan bajarilgan elementar ish

8.8 - shakl.
bo’ladi.
Unda elementar potensial energiya quyidagiga teng:

Bu yerda dx×dy×d=dV - elementning Hajmi.
Unda siljishdagi solishtirma potenstial energiya
(j/m³) (8.8)
8.7 - shakldan foydalanib, siljishdagi absolyut potenstial energiyani
(j.) (8.9)
ko’rinishda aniqlashni talabalarning o’zlariga havola qilamiz.