M 1 + M 2 = 0. (7.8)
(7 8) tenglama qattiq jismning muvozanatining ikkinchi sharti.
Qattiq jism muvozanat holatida bo'lganda, unga ta'sir etuvchi barcha tashqi kuchlarning istalgan o'q atrofidagi momentlari yig'indisi nolga teng bo'ladi.
Demak, tashqi kuchlarning ixtiyoriy sonida absolyut qattiq jism uchun muvozanat shartlari quyidagicha bo'ladi:
1 + 2 + 3 + ... = 0, (7.9)
M 1 + M 2 + M 3 + ... = 0.
Ikkinchi muvozanat sharti qattiq jismning aylanish harakati dinamikasining asosiy tenglamasidan olinishi mumkin. Ushbu tenglamaga ko'ra, bu erda M - jismga ta'sir qiluvchi kuchlarning umumiy momenti, M = M 1 + M 2 + M 3 + ..., e - burchak tezlanishi. Agar qattiq jism harakatsiz bo'lsa, u holda e = 0, demak, M = 0. Shunday qilib, ikkinchi muvozanat sharti M = M 1 + M 2 + M 3 + ... = 0 ko'rinishga ega.
Agar tana mutlaqo qattiq bo'lmasa, u holda unga qo'llaniladigan tashqi kuchlar ta'sirida u muvozanatda qolmasligi mumkin, garchi tashqi kuchlar yig'indisi va ularning har qanday o'qga nisbatan momentlari yig'indisi nolga teng.
Masalan, kattaligi teng bo'lgan va shnur bo'ylab rezina shnurning uchlariga qarama-qarshi yo'nalishda yo'naltirilgan ikkita kuchni qo'llaymiz. Ushbu kuchlar ta'sirida shnur muvozanatda bo'lmaydi (shnur cho'zilgan), garchi tashqi kuchlarning yig'indisi nolga teng bo'lsa va nol shnurning istalgan nuqtasidan o'tadigan o'qga nisbatan momentlarining yig'indisi.
TA’RIF
barqaror muvozanat- bu muvozanatdan chiqarilgan va o'z-o'zidan qolgan jism avvalgi holatiga qaytadi.
Bu, agar tananing boshlang'ich holatidan istalgan yo'nalishda biroz siljishi bilan tanaga ta'sir qiluvchi kuchlarning natijasi nolga teng bo'lmasa va muvozanat holatiga yo'naltirilgan bo'lsa, sodir bo'ladi. Masalan, sharsimon bo'shliqning pastki qismida yotgan to'p (1a-rasm).
TA’RIF
Do'stlaringiz bilan baham: |