Mavzu. Rasmiy-idoraviy uslub va uning uslubiy xususiyatlari Reja
Rasmiy uslubning leksik xususiyatlari
Download 421.62 Kb. Pdf ko'rish
|
8-mavzu
Rasmiy uslubning leksik xususiyatlari. Rasmiy uslubga oid matnlar leksikasi
va turg‘un birikmalari o‘zbek tilidagi boshqa FUlarga tegishli matnlar tilidan sezilarli darajada farqlanadi. Shuning uchun ham, ularda boshqa vazifaviy uslublarda deyarli uchramaydigan alohida so‘z va turg‘un birikmalarga duch kelamiz: ma’muriy javobgarlik, fuqarolik holati, fuqarolik javobgarligi, aybdor, gumondor, jabrlanuvchi, sudlanuvchi, guvoh, jamoat kafilligi, surishtiruv, jabrlanuvchi bilan yarashuv kabi. Yangi sharoitda yangicha mazmun kasb etgan O‘zbekiston Ruspublikasining Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Oliy Majlis, Qonunchilik palatasi, Oliy majlis senati, siyosiy partiyalar, davlat hokimiyat organi, qishloq fuqarolar yig‘ini, saylovoldi tashviqoti, O‘zbekiston ekologik harkati, «Kamolot» yoshlar harakati, qonun ijrosi, konstitutsiyaviy tuzum, davlat tuzilishi, siyosiy institutlar, milliy xolding kompaniyasi singari turg‘un birikmalar ham mustaqillik davri o‘zbek tili taraqqiyotining mahsulidir. Masalan, “O‘zbekiston Respublikasi prokuratura organlari o‘z vakolatlarini har qanday davlat organlari, jamoat birlashmalari va mansabdor shaxslardan suveren holda, faqat qonunga bo‘ysunib amalga oshiradilar”. Gaplarda suveren so‘zining qo‘llanishida sun‘iylik, uslubiy g‘alizlik paydo bo‘lganligini payqash qiyin emas. Xulosa shunday bo‘ladiki, mustaqil so‘zi tilimizda ommalashgan, uni barcha o‘zbekcha matnlarda uchratishimiz mumkin, ma‘nosida kenglik, qo‘llanishida erkinlik mavjud. Suveren so‘zi esa jiddiy ma‘noga ega bo‘lib, rasmiy ohang beradi va rasmiy uslub doirasida chegaralanib, faqat davlat so‘ziga bog‘langanligi ma‘lum bo‘ladi. Mustaqillik davrida yangicha mazmunda muomalaga qaytgan yoki kirib kelgan prezident, parlament, palata, senat, senator, mahkama, vazirlik, vazir, hokimiyat, hokim, fuqaro, harakat, suverenitet so‘zlarning qo‘llanishiga tilning amalda bo‘lish qonuniyatlariga, uslub talablariga ko‘ra yondashish to‘g‘ri bo‘ladi. Rasmiy uslubda qo‘llaniladigan ayrim so‘z va jumlalarning faolligi shu darajaga yetganki, ularni Rasmiy uslubga xos shtamplar sifatida e‘tirof etishga majbur bo‘lamiz: maqsadida, muvofiq, binoan, belgilamoq, tasdiqlamoq, kuchaytirmoq, nazorat o‘rnatmoq, zimmasiga yuklamoq, taklif kiritmoq, ta‘minlamoq, chora ko‘rmoq, ishlab chiqmoq, joriy etmoq, qabul qilmoq, amalga oshirmoq, tavsiya etmoq, zimmasiga yuklamoq kabilar. Download 421.62 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling