Мавзу режаси

3.11. Жорий счётлар ва контрар-актив.
Контрактив счётлар пассив счётлар бўлиб, баланс активидаги маблағларнинг ҳисобини юритиш учун мўлжалланган баъзи счётлардаги кўрсаткичларни тартибга солиб туради.
0200 - «Асосий воситаларнинг эскириши» контр-актив счёт асосий восита бошланғич (жорий) қийматини акс эттирувчи 0100 - «Асосий воситалар» счёти маълумотларини тартибга солади.
0500 - «Номоддий активларнинг эскириши» счёти эса 0400 — «Номоддий активлар» счётидаги кўрсаткичларни тартибга солади.


3.12. Контрар-пассив счётлар.
Контрпассив счётлар актив счётлар бўлиб, улар баъзи хўжалик маблағлари ташкил топиш манбалари маълумотларини тартибга солиш учун мўлжалланган. Масалан, 8600 - «Сотиб олинган ўз акцияларини ҳисобга олувчи счётлар».


3.13. Контрар-пассив счётлар.
Контрпассив счётлар актив счётлар бўлиб, улар баъзи хўжалик маблағлари ташкил топиш манбалари маълумотларини тартибга солиш учун мўлжалланган. Масалан, 8600 - «Сотиб олинган ўз аксияларини ҳисобга олувчи счётлар».


3.14. Синтетик ва аналитик счётлар тўғрисида тушунча.
Синтетик счётлар хўжалик маблағлари ва уларнинг манбалари ҳақида умумий ҳамда қиймат кўринишида маълумотларни олиш мақсадида ҳисоб юритишга мўлжалланган.
Синтетик счётларнинг аниқлаштирилиб ва деталлаштирилиб берилишига аналитик счётлар деб айтилади.
Аналитик счётлар маълумотлари хўжалик маблағлари ва уларнинг манбаларини нафақат пул (қиймат), балки натура ҳамда вақт (меҳнат) ўлчов бирликларида ҳам ҳисоб юритишга мўлжаллангандир.
Аналитик счётлар бўйича бухгалтерия проводкалари амалга оширилмайди. Аналитик ҳисоб маблағлар турлари бўйича махсус очилган карточкаларда олиб борилади.


3.15. Транзит счетлари ва уларнинг аҳамияти.
Транзит счётлар корхона фаолиятида вақтинчалик счётлар бўлиб, бу счётлар ҳисобот даври давомида фойдаланилани ҳамда ҳисобот даври охирида қолдиқ акс эттирилмайди. Бу счётларда корхоналарнинг ҳисобот давридаги даромад ва харажатлари акс эттирилади.
Улар қуйидаги счётларда ҳисобга олинади:
9000 – “Асосий (операцион) фаолиятнинг даромадларини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9100 – “Сотилган маҳсулот (иш, хизмат)лар таннархини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9200 – “Асосий воситалар ва бошқа активларни чиқиб кетишини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9300 – “Асосий фаолиятдан олинган даромадларни ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9400 – “Давр харажатларини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9500 – “Молиявий фаолият даромадларини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9600 – “Молиявий фаолият бўйича харажатларни ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9700 – “Фавқулотда фойда (зарар)ларни ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9800 – “Солиқ ва йиғимларни тўлаш учун фойданинг ишлатилишини ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”;
9900 – “Якуний молиявий натижаларни ҳисобга олувчи ҳисоб-варақлар”.