Mavzu: Sanoat korxonalarning atrof- muhit ekologik holatiga ta’siri Reja

Pestisidlar ishlatilishiga qarab bir necha guruhga bo'linadi: 
1. 
insektisidlar 
(insectum-hashorat, 
cido-o'ldirmoq) 
– o'simlik 
zararkunandalariga qarshi kurash preparatlar (akarasidlar-kanalarga qarshi; 
lavrisidlar-dumaloq chuvalchanglarga qarshi; nematosidlar-shilliq qurtlar va 
buzoqboshilar; zoosidlar-hayvonlar); 
2. fungisidlar va bakterisidlar - zamburug' va bakteriyalarga qarshi 
kurash preparatlari; 
3. gerbisidlar – begona o'tlarga qarshi kurash vositasi; 
4. defolianlar – barglarni so'n'iy to'kish vositasi; 
5. desikantlar – o'simliklarni qovjiratib ildizini quritadigan preparatlar; 
6. arborisidlar – xalaqit beradigan dov-daraxtlarni quritadigan kimyoviy 
moddalar; 
7. algisidlar – suv o'tlarini yo'qotish uchun kimyoviy moddalar; 
8. repilentlar – xashoratlarni haydovchi kimyoviy vosita; 
9. atraktantlar – xashoratlarni chaqiruvchi kimyoviy vositalarga 
ajratamiz. 
1874 yilda birinchi bulib pestisidlar kashf etilishi bilan inson zararkunanda 
hashoratlar 
bilan 
kurasha 
boshlagan. 
Shu 
kungacha DDT 
(dixlordifeniltrixloretan)ni uzidan 2-5 mln tonnagacha ishlatilgan er yuzida. Uni 
parchalanish davri 3-25 yilgachiligi etiborga olsak, bundan ko'rinib turibdiki 
hanuzgacha uning atrof-muhitga ta'siri kamaygani yo'q. 1970 yilda DDT ishlab 
chiqish to'xtatildi va undan foydalanish bekor qilindi. DDT nafaqat hashoratlarga 
balkim baliq, qushlar, hayvonlar va insonlarga salbiy ta'sir ko'rsatgan. 
Neftni qayta ishlashda atrof muhitga juda ko'p miqdorda 20 dan ortiq 
elementlardan tashkil topgan 805 birikma hosil bo'ladi. Ularga misol qilib: metil 
simob, alkanlar, sikloalkanlar, fosfor, vanadiy, marganes, xrom, kobalt, bor 
biikmalarinimisol qilib keltirishimiz mumkin. 
Hozirgi kunga kelib respublikamiz sanoat korxonalari tamonidan 

---

Kelichev B 
4 
atmosferaga 2000ga yaqin ifloslantiruvchi moddalardan 2.5 mln tonna , suv 
havzalariga 1500ga yaqin ingradientlardan 170 mln metr kub ifloslangan oqova 
suv va tuproqqa 50ga yaqin kimyoviy moddalar va 150ga yaqin petisidlardan 
sanoat, maishiy chiqindi va kimyoviy moddalar miqdori 289 mln tonnaga etgan.