Mavzu: Sifat soz turkumi va uning morfologik hususiyatlari

Sifatning sintaktik belgilari: A) Sifat gapda otga ba'zan fe'lga bog'lanib keladi: aqlli bola yaxshi gapiradi; B) Sifat o'zi bog'lanib kelayotgan so'z bilan ohang va tartib yordamida bog'lanadi, bitishuv munosabatida bo'ladi; V) Sifat gapda asosan sifatlovchi-aniqlovchi, kesim, ba'zan ravish holi vazifasida qo'llanadi; G) Sifat gap tarkibida otlashadi. Bunda gap tarkibida sifat bog'lanib kelayotgan so'z tushib qoladi, sifat ot ifodalagan ma'noni ham, vazifani ham o'z ustiga oladi. Shu tufayli u ot kabi egalik, kelishik qo'shimchalarini olib, o'zgaradi, turlanadi. Bunday holatda gapda ega, to'ldiruvchi, qaratqich aniqlovchi vazifasini bajaradi. Masalan; Yaxshi yaxshiga yondashtirar, yomon yo'ldan adashtirar. Yaxshining yaxshiligi tegar har yerda, yomonning kasofati tegar tor joyda. Sifatlar predmetning rangini, shaklini, mazasini, xajmini va shu kabilarni ifodalashni yuqoridagi misollarda ko'rib o'tdik. Demak, sifatlar ma'nosiga ko'ra turlarga ajratiladi. 

• Sifatning sintaktik belgilari: A) Sifat gapda otga ba'zan fe'lga bog'lanib keladi: aqlli bola yaxshi gapiradi; B) Sifat o'zi bog'lanib kelayotgan so'z bilan ohang va tartib yordamida bog'lanadi, bitishuv munosabatida bo'ladi; V) Sifat gapda asosan sifatlovchi-aniqlovchi, kesim, ba'zan ravish holi vazifasida qo'llanadi; G) Sifat gap tarkibida otlashadi. Bunda gap tarkibida sifat bog'lanib kelayotgan so'z tushib qoladi, sifat ot ifodalagan ma'noni ham, vazifani ham o'z ustiga oladi. Shu tufayli u ot kabi egalik, kelishik qo'shimchalarini olib, o'zgaradi, turlanadi. Bunday holatda gapda ega, to'ldiruvchi, qaratqich aniqlovchi vazifasini bajaradi. Masalan; Yaxshi yaxshiga yondashtirar, yomon yo'ldan adashtirar. Yaxshining yaxshiligi tegar har yerda, yomonning kasofati tegar tor joyda. Sifatlar predmetning rangini, shaklini, mazasini, xajmini va shu kabilarni ifodalashni yuqoridagi misollarda ko'rib o'tdik. Demak, sifatlar ma'nosiga ko'ra turlarga ajratiladi. 

Ba'zi adabiyotlarda sifatlar ma'nosiga ko'ra 9 turga ajratib beriladi. Biz quyidagi turlarga ajratamiz: Rang-tus ifodalaydigan sifatlar:

• Ba'zi adabiyotlarda sifatlar ma'nosiga ko'ra 9 turga ajratib beriladi. Biz quyidagi turlarga ajratamiz: Rang-tus ifodalaydigan sifatlar:
• Qizil-qizil olmani qiz otada, Daryolarni qishki chilla muzlatadi. Maza-ta'mni ifodalayodi: Achchiq olmalardan yeganini ko'rib aftim bkrishib ketdi
• Shakl bildiradigan sifatlar. Bunday sifatlar predmetning tashqi va ichki shaklini ifolaba keladi: Yapasqi jaraxtlarni no'xatday qizil va qora mevalar terib olishadi.