Мавзу: ҚҚСни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби режа

1-2-3-усулларни камчиликлари

• товарларга нисбатан турлича белгиланган ҚҚС ставкаларини қўллашда, анча мураккаб ҳисоблаш тартибларини амалга оширишини юзага келтиради.
• Яъни, ҳар бир товар учун белгиланган ставкаларда солиқ ҳисобини амалга ошириш ва уларни қўшишни амалга оширишни талаб этади.

• Шунинг учун, кўп мамлакатларда ҚҚС ҳисоблаб чиқаришнинг асосан тўртинчи усули -ҳисобга олиш усули, яъни ушлаб қолишнинг эгри чегириш ёки қоплаш усули қўлланади.
• У юқорида келтирилган усуллардан бир қатор авзаллик томонлари мавжудлиги билан ажралиб туради.

4-усулнинг 1-авзаллиги

• Биринчидан, у солиқ тўловчини қўшилган қиймат элементларини ёки унинг қийматини ҳисоблаб топишни тақозо этмайди. Бунинг ўрнига ҚҚС ставкаси эгри усул орқали аниқланувчи қўшилган қийматга қўлланилади. Бу ҳисоб жараёнини сезиларли даражада осонлаштиради.

4-усулнинг 2-авзаллиги

• ушбу усул бевосита сотиб олиш ва сотиш жараёнида ҚҚС ставкасини қўллашни тақозо этади. Хом­ашёни сотувчи субъект, сотиш қийматини ҚҚС суммасига оширган ҳолда, уни яъни ҚҚСни тўлаш учун тақдим этилаётган хужжатнинг алоҳида сатрида кўрсатади. Тайёр товарни сотувчи ҳам худди шундай жараённи амалга оширади, ва тайёр маҳсулот учун ҳисобланган ва тўлаш учун тақдим этилаётган хужжатда кўрсатилган ҚҚС суммасидан хом­ашё учун тўланган ҚҚС суммасини чегириб ташлайди. Ҳисоблаш жараёнида ҚҚС суммалари ўртасида ҳосил бўлган фарқни бюджетга ўтказади.

• Ишлаб чиқарувчи томонидан бюджетга тўланадиган ҚҚСнинг суммаси

• Ўз маҳсулотини сотиш жараёнида харидордан ундирилган ҚҚС

• -

• Маҳсулот ишлаб чиқаришда сотиб олинган хом-ашё учун тўланган ҚҚС

• =

• Ишлаб чиқарувчи томонидан бюджетга тўланадиган ҚҚС миқдори

4-усулнинг 3-авзаллиги

• бу усул тўлов учун тақдим этилаётган хужжатларда қандай товар учун ва нима учун солиқ тўланаётганлиги алоҳида сатрларда кўрсатилиши туфайли, турлича товарларга турлича солиқ ставкаларини қўллаш имкониятини яратади

• ҚҚСни ҳисоблаш механизми 12%

Товарлар ҳаракати	Харид баҳоси (ҚҚС сиз)	Сотиш баҳоси (ҚҚС сиз)	Сотиб олишда тўланган ҚҚСнинг суммаси	Сотиш жараёнида ги ҚҚСнинг суммаси	Бюджетга ўтказила ди ган ҚҚС
Қазиб олиш жараёни	-	10 000	-	1 200	1 200
Қайта ишлаш жараёни	10 000	20 000	1200	2 400	1 200
Ишлаб чиқа­риш жараёни	20 000	25 000	2 400	3000	600
Истеъмолчи	25 000	-	3 000	-	-