Mavzu. Sqltili. Sql opеratorlarini yozish. Reja

SQL tili ikkita asosiy komponentga ega:
-DDL tili (DATA DEFINITION LANGUAGE ma’lumotlar aniqlash tili) bu ma’lumotlar ba’zi strukturasini aniqlash va ma’lumotlarga murojaatni boshqarish uchun mo‘ljallangan.
DML tili (DATA MANIPULATION LANGUAGE) ma’lumotlarni manipulyasiyalash tili. Ma’lumotlarni ajratish va tiklash uchun mo‘ljallangan.
-bu til noprotsedura tili ,shuning uchun unga qanday axborot olishi kerakligi ko‘rsatiladi, lekin axborotni qanday olish emas. Boshqacha aytganda SQL tili ma’lumotlarga murojaat usulini ko‘rsatishni talab etmaydi.
SQL tili operatorlarni erkin formatda yozishini ta’minlaydi. Buning ma’nosi, operatorlar elementlarini yozilishi ekrandan fiksirlangan joylarga bog‘liq emas. Komanda strukturasi bir qancha kalit xizmatchi so‘zlar bilan beriladi, masalan:
CREATE TABLE (sozdat tablitsi- jadval yaratish)
INSERT (vstavka-qo‘yish)
SELECT (vыbrat-ajratib olish)
SQL operatori xizmatchi so‘zlar va foydalanuvchi qo‘llaydigan so‘zlardan tashkil topadi.
Xizmatchi so‘zlar SQL tili doimiy qismi bo‘lib, ular aniq qiymatga ega. Ularni standartda ko‘rsatilganday yozish kerak va ularni bir satrdan ikkinchisiga ko‘chirish uchun bo‘linmaydi. Foydalanuvchi tomonidan aniqlangan so‘zlar, foydalanuvchi tomonidan ma’lum sintaksis qoidalari asosida beriladi. Ular o‘z navbatida ma’lumot baza ob’ektivlarini xar xil nomlari iborat bo‘ladi (jadval, ustun, tasvirlar, indekslar va x.k.). operatordan so‘zlar o‘rnatilgan sintaksis qoidalariga moslab joylashtiriladi. Til standartida bu ko‘rsatilmagan bo‘lsa xam, SQL tilining dialektlarida (ko‘rinishida)matn tugallanganini bildiruvchi belgi, ko‘pgina xollarda nuqtali vergul(;) ishlatiladi.
. Masalan:agar ma’lumotlar bazasida familiyaning qiymati «SWITH»ko‘rinishida bo‘lsa, qidirish shartida «SWITH» simvol literal ko‘rinishida berilsa, bunga tegishli yozuv hech kachon topilmaydi.
SQL tili erkin formatga ega bo‘lgani uchun, SQL aloxida operatorlari va ularning ketma-ketligini, aloxida ajratib yozish va tekislab yozishni ishlatish mumkin.

Quyidagi qoidalarga bo‘ysunish talab etiladi:

-operatordagi xar bir konstruksiya yangi satrdan boshlanishi kerak;
-xar bir konstruksiya boshlanishida tashlab ketladigan bo‘sh pozitsiyalar, boshqa operator konstruksiyalari xam bo‘lishi kerak;
-agar konstruksiya bir necha qismdan iborat bo‘lsa, ularning xar biri qism yangi satrlardan bo‘sh o‘rinlarni oldingi konstruksiyaga nisbatan siljitib yoziladi.
Amaliyotda ma’lumot bazasi tuzilishini (asosan uni jadvallarini) aniqlash uchun DDL operatorlari ishlatadi, bu jadvallarni ma’lumotlar bilan to‘ldirish uchun va ulardan axborotlarni so‘rovlar yordamida ajratib olish uchun - DML operatorlari ishlatiladi.
Ma’lumotlar bilan manipulyasiyalash SQL tilini DML peratorlarini ko‘llaymiz. Interaktiv va qurilgan SQL. SQL tilini ikkita shaklida mavjud va ishlatiladi.
-interaktiv SQL
- qurilgan (kiritilgan) SQL
Interaktiv SQLda foydalanuvchi SQL- so‘rovlar va natija interaktiv rejimda olinadi.
Qurilgan SQL, SQLkomandalaridan tashkil topib, u boshqa birorta tilga (S++S, Delphi) yozilgan dastur ichiga joylashtiriladi. Bu shunday tillarni ishlatadigan dasturlarni samarador, quvvatli qiladi. Ularga relyasion ma’lumotlar bazasi bilan ishlash imkonini beradi.