Мавзу: Суғурта ташкилотларида бухгалтерия ҳисоби фанининг предмети, объекти ва вазифалари

8.2. Fakultativ qayta sug‘urtalash shartnomalari bo‘yicha 
sug‘urta mukofotlarini hisobga olish 
Qayta sug‘urtalashga berilishi lozim bo‘lgan hisoblangan qayta 
sug‘urtalash mukofotlarining hisobi 9040 schyot “Qayta sug‘urta 
qilish va retrotsessiyaga berilgan risklar bo‘yicha to‘langan sug‘ur-

---

80 
ta mukofotlari” va 6060 schyot “Qayta sug‘urta qilishga berilgan 
risklar bo‘yicha to‘lanadigan schyotlar”larning korrespondensiyasi 
orqali amalga oshiriladi: 
Debet 9040 – Kredit 6060 
Nima uchun mazkur provodkani to‘g‘ridan-to‘g‘ri sug‘urta-
lash shartnomalari singari pul mablag‘lari schyotlari bilan korres-
pondensiyalash mumkin emas? 
Birinchidan, qonunchilikka muvofiq sug‘urta shartnomasi qay-
ta sug‘urtaga berilgan taqdirda ham sug‘urtalanuvchi oldida su-
g‘urta qoplamasini to‘lash majburiyati to‘liqligicha sug‘urtalovchi-
ning zimmasida qoladi. Sug‘urtalanuvchi sug‘urtalangan shaxsni 
almashtirish, naf oluvchini almashtirish, sug‘urta riskining o‘zga-
rishiga ta’sir etuvchi omillarning o‘zgarishi, sug‘urtalangan mulk-
ka bo‘lgan huquqlarning boshqa shaxsga o‘tganligi holati va bosh-
qa shunga o‘xshash holatlarda sug‘urta shartnomasini qayta ras-
miylashtirish to‘g‘risidagi ariza bilan aynan sug‘urtalovchiga mu-
rojaat etadi. Sug‘urtalovchi sug‘urta hodisasi sodir bo‘lganligi to‘g‘-
risidagi da’voni va sug‘urta dalolatnomasini tuzuvchi shaxs hisob-
lanadi. Zarur bo‘lgan hollarda sug‘urtalovchi sug‘urta hodisasi 
to‘g‘risidagi ma’lumotlarni huquqni muhofaza qiluvchi organlar, 
banklar, tibbiyot tashkilotlari va boshqa vakolatli tashkilotlardan 
so‘rashi, yoki sug‘urta hodisasini izchil o‘rganish maqsadida max-
sus ekspertlarni jalb qilishi mumkin. Bundan tashqari, sug‘urtalov-
chi sug‘urta agentlarining xizmatini o‘zi to‘laydi va zarur hollarda 
sug‘urtalanayotgan obyektning haqiqiy holatini aniqlash uchun 
o‘zining hisobidan ekspertlarni jalb qilishi mumkin. Mazkur xara-
jatlarni kompensatsiyalash maqsadida sug‘urtalovchi qayta sug‘ur-
talovchidan ma’lum miqdorda mukofot yoki siylovlarni talab qi-
lishi mumkin. Odatda, mazkur siylovlar qayta sug‘urtalash shart-
nomasida sug‘urta mukofotiga nisbatan foizlarda ko‘rsatilib, qayta 
sug‘urtalanuvchi tomonidan sug‘urta mukofotlarini qayta sug‘ur-
taga o‘tkazishda ushlab qolinadi: