Mavzu: Suv oluvchi inshootlarning turlari va ularning joylashtirish joyini tanlash

Joyning ko‘ndalang qirqimini olib qaraganimizda bizga inshootning daryo o‘zanidan suv oladigan xili mos kelishini ko‘ramiz. Suv qabul qilish inshootining shaklini aniqlash va asosi jihozlari hisobi.

Inshootning xili va unga mos keladigan jihozlarni tanlashda biz avvalo daryo gidrologik ko‘rsatgichlarini hisobga olamiz.

Daryodagi suv sarfi bo‘yicha ta’minlanganlik darajasi va uning o‘zgarishi quyidagicha: Q_mak = 640 m3/sek
Q_min= 18,2m3/sek
Daryodagi suv sathining o‘zgarishi suv sarfiga mos ravishda:
N_mak = 640 m3/sek N_min= 18,2m3/sek



Daryo o‘zvnida joylashgan suv qabul qilish inshootini hisoblash sxemasi.

Inshoot joylashishi bo‘yicha turi:

Daryo o‘zanidan suv oluvchi va nasos stansiyasidan alohida joylashgan xili. Daryoda suv sathining o‘zgarish amplitudasi.
A= N_mak - N_min=22,7-16,3=6,4m
Gidravlik hisoblanishi shart bo‘lgan jixozlar;
-suv qabul qilish joylaridagi inshootlar;
-bosimsiz suv harakati bo‘lgan quvurlar;
-suvni tozalash setkalari
Topshiriqqa asosan hisobli suv sarfi Q_h= 0,7 m3/s

SHunga asosan suv qabul qilgich (ogolovka)da o‘rnatiladigan panjaralarni soni va o‘lchamlarini aniqlaymizPanjaralar hisobi.

Iste’molchi talabini qondirish uchun suvni manbadan qabul qilish jihozida teshiklar bo‘lib, ular panjaralar bilan jihozlanadi.
Panjaralar o‘rnatiladigan teshiklarni hisobli yuzasi quyidagi ifoda orqali aniqlanadi;
=1,25 ;
bu erda; Q_h – hisobli suv sarfi, m3/sek.
– daryo suvining panjara teshiklaridan o‘tish tezligi,m/sek;
1,25-panjara teshiklarini ifloslanishi hisobiga torayishini ifodalaydigan koeffetsient K-teshik yuzasini panjara o‘qlari bilan toraytirish (yoki setka tolalari bilan hisobga oluvchi koeffitsient).
Bu koeffitsient qiymati quyidagicha aniqlanadi:
Panjara uchun k=a+s/a; Setkalar uchun k=(a+s/a)² ;
Bu erda; a-panjara o‘qlari orasidagi masofa -10sm. S- o‘qlarning qalinligi (diametr) 1,5m .
K=10+1,5/10=1,15 panjara uchun; K=(10+1,15/10)²=1,32 setka uchun ; Demak =1,25 =3,35m² ;
Teshiklarga o‘rnatish uchun (3)dan 800x1000mm o‘lchamdagi panjaralardan 4 ta o‘rnatamiz.
Endi setkalar hisobini olib boramiz.
Setka o‘rnatilishi uchun talab qilinadigan teshiklar yuzasini topamiz:
= =2,88 m² ;
O‘rnatish uchun (3)dan 1000x1250 mm o‘lchamli tekis (yassi) setkalar qabul qilamiz;
Demak har bir seksiyaga bittadan 2 dona setka o‘rnatiladi. Jihozlarni o‘rnatishda quyidagi talablar bajarilishi shart;

1. 
   Panjara o‘rnatilgan teshiklar daryo o‘zanidan kamida 0,5 m balandda va suvning muzlashpaytidagi muzning pastki qismidan 0,2m pastda joylashishini hisobga olsak, chegaralangan tik o‘lcham quyidagidan katta bo‘lmasligi kerak;
   

N_tik=N_min-h_m-0,5-0,2=2,3-0,7-0,5-0,2=0,9 m;
bu erda;
N_tik – suvning eng past sathga tushgan paytdagi chuqurligi. h_m - muzlik qalinligi, 0,7m ;

2. 
   Suv qabul qilgich bilan, asosiy inshoot o‘rtasida bosimsiz quvurlar o‘rnatiladi, ularni diametri aniqlanishi paytida quyidagi shartlar qo‘yiladi;
   

Quvurlar soni n=2,

• 
  Ulardagi suvnig 0.7 m/sek tezligi ; SHularga asoslangan holda biz quvurlar diametrini aniqlaymiz;
  

Demak bir quvurning ko‘ndalang kesim yuzasini yuqoridagi shartlar asosida quyidagicha aniqlaymiz,
= =0,7/2*1,0=0.35 m² ;
bu erda; v- suvning quvurdagi harakat tezligi-1,0 m/sek.
Quvur diametri;
D= = = 0,607 m,
Demak ikkita quvurning har biri d=600 mm.
Bu quvurlar suv to‘planishi qudug‘i tomonidan zadvijkalar va quvurlarni tozalab turish uchun teskari oqim quvurlari va unga tegishli armaturalar bilan jihozlanadi.