Мавзу: suyuq va sochiluvchan moddalar sathini

O‘lchash diapazoniga ko‘ra sath o‘lchagichlar

Diapazon	O‘lchash chegarasi	Qo‘llanish sohasi
Tor	0 – 450 мм	Avtomatik tartibga solish tizimlarida
Keng	0.5 – 20 м	Tovarlarni hisobga olish operatsiyalarini o‘tkazish uchun

O‘lchanadigan muhitning xarakteri va ishlash prinsipiga ko‘ra sathni o‘lchash asboblari quyidagi guruhlarga bo‘linadi: vizual; qalqovichli; gidrostatik; elektrik (sig‘imli, aktiv qarashliklarning o‘zgarishiga muvofiq va induktivli); radioizotopli; ultratovushli; radioto‘lqinli; termokonduktometrli; vaznli va boshqalar. Shularning ayrimlari bilan tanishib chiqamiz.

SATH O‘LCHASHNING VIZUAL VOSITALARI

Shuni alohida ta’kidlash mumkinki, mazkur o‘lchash vositalariga o‘lchov chizg‘ichlari, reykalar, lotli ruletkalar (silindirik sterokenli) va sath o‘lchovchi shishalar (oxirgisi ko‘roq qo‘llaniladi) kiradi. Sathni sath o‘lchovchi shishalar yordamida o‘lchash tutash idishlar qonuniga asoslangan.

Sath o‘lchagich shishaning prinsipial sxemasini ko‘rib chiqamiz (yeng keng tarqalganligi sababli). Схема 6.1–расмда келтирилган. Ko‘rsatkich shisha 1 armatura yordamida idishning пастки
va ustki qismlari bilan birlashtiriadi. 1 trubkadagi suyuqlik meniskining holatini kuzatib idishdagi suyuqlik sathining holati haqida fikr yuritiladi. Rezervuardagi va shisha trubka (nay) dagi suyuqlik teyaturalari farqiga bog‘liq bo‘lgan qo‘shimcha xatolikni bartaraf etish uchun o‘lchashdan avval sath o‘lchagich shishalar yuviladi. Bu vazifani ventil 2 bajaradi. Mexanik mustahkamligi past bo‘lganligi sababli sath o‘lchagich shishalarni uzunligi 0.5 m ortiq bo‘lmaydi.
Shuning uchun, rezervuarlarda sathni o‘lchash uchun ularda bir–birini to‘ldirib turuvchi bir nechta sath o‘lchagich shishalar o‘rnatiladi. Sath o‘lchagich shishalar 3 MPa bosimgacha va 300 ⁰s haroratgacha qo‘llaniladi. Sathni sath o‘lchagich shishalar bilan o‘lchashning absalyut xatoligi ±(1 – 2) mm.
Qoida bo‘yicha inson kuzatayotgan qurilmalarda