Mavzu: Ta‟lim tizimida Navoiyning kichik janrdagi she‟rlarini o„rganish usullari reja: kirish. Bmining umumiy tavsifi

Badiiy asarni tahlil qilish bosqichlari

I bosqich

Ifodali o‟qish

va asar

mazmunini

o‟zlashtirish

II bosqich

Lug„at

ustida

ishlash

III bosqich

Savol-

topshiriqlar

ustida

ishlash

IV bosqich

Badiiy asar

tahlili orqali umumiy xulosalarga kelish

Dastlab ruboiy matni bilan tanishiladi. Masalan:

Yo„q dahrda bir besar-u somon mendek,

O„z holig„a sargashta-yu hayron mendek.

G„am ko„yida xonumoni vayron mendek,

Ya‟niki aloxon-u alomon mendek.

Navoiy juda ko„plab ruboiylar yaratgan bo„lib, ulardan 133 tasi “G„aroyib us-sig„ar” devoni tarkibiga kirgan. Devondan o„rin olgan ruboiylar falsafiy, ijtimoiy, axloqiy-ta‟limiy, ishqiy mavzularda bitilgan.

Ruboiy ifodali o„qilgach uning mavzu yo„nalishi aniqlanadi. Hasbi hol ko„rinishidagi bu ruboiyda oshiqning iztirobli kechinmalari ifodalangan. Ruboiy mazmunini anglashda ma‟nosi notanish so„zlar izohlanadi.

Dahr – zamon

Besar-u somon – bechora, qashshoq, besaranjom Sargashta – boshi aylangan Ko„y – ko„cha

Xonumon – ro„zg„or buyumlari

Aloxon-u alomon – xonavayron, uy-joysiz

Ruboiyda kuzatilgan lingvo-poetik ifoda, sintaktik hodisa – inversiya, poetik sintaksis – metafora hodisasi o„rganiladi.

Ruboiydagi qofiyadosh sozlar (muqayyad qofiya) va radiflar aniqlanadi.

Masalan:

Qofiya