Mavzu: Tarbiyasi qiyinchiliklarni keltirib chiqaruvchi omillarni bartaraf etishda psixologni oʻrni

2.1. Tarbiyalanganlik darajasini oʻrganish.Tarbiyalanganlikni aniqlovchi quyidagi mozonlarga ya`ni:
- O’quvchining mehnatga munosabati, o’qishga bo’lgan munosabati, tarbiyaga munosabati, jamiyatga munosabati, odamlarga munosabati, o’z vataniga, o’z-o’ziga munosabatini namoyon qilishni shakllantirish. Yuqorida bayon etilgan mezonlarga o’qituvchi qay darajada tayyorgarligini, uning nazariy, uslubiy tayyorgarlik darajasi, pedagogik mahorati, qobiliyati, malakaviy darajasi, shaxs sifatida uning faoliyatidagi nuqson kamchiliklarni tuzatishi uchun ularni diagnostikadan o’tkazib borish yaxshi natijalar beradi.
Hozirda amaliyotda quyidagi diagnostik usullar qo’llanmoqda: - o’qitish kasbiy mutaxisisligi nazariy va o’qitish metodikasi bo’yicha so’roqlardan iborat didaktik – metodik va pedagogik – psixologik testlar. – diagnostik testlar. – diagnostik karta. – so’rovnomalar (anketalar) – reyting. Diagnostika natijalariga ko’ra ta`limdan ilmiy – uslubiy xulosalar chiqariladi va o’qituvchining kasbiy, nazariy – uslubiy muammolari, pedagogik mahorati va shaxs sifatlarini korretsiyalash tadbirlari belgilanadi.

Bu tavsiya va tadbirlar o’z bu navbatida o’qituvchiga uslubiy shakl va mazmuni belgilanadi, uni malaka oshirishga, seminar – treninglarda ishtirok etish, o’z-o’ziga mustaqil ta`lim olishi tavsiya etib boriladi. Ma`lum muddatdan keyin qayta o’tkazilgan diagnostika pedagogik faoliyatdagi sifat o’zgarishlarni aniqlash bilan bir qatorda unga ko’rsatilgan uslubiy yordam, malaka oshirilganligi, mustaqil ta`lim olganligini aniqlash imkonini beradi. O’qituvchi faoliyatini diagnostikalash tartibi va mazmunini yaxlitligiga idrok etish uchun yuqorida bayon etilgan fikrlarimizni quyidagi jadvalda keltiramiz.

Bevosita pedagogik faoliyat jarayonini kuzatish. O’qituvchining u yoki bu vositalarni qo’llay olish mahoratlarini o’rganish Ta’lim-tarbiya jarayonida bilishi muhim bo’lgan pedagogik vaziyatlarni hal etish orqali o’qituvchi pedagogik mahoratining qay darajada namoyon bo’lishini o’rganish Yozma so’rovnomalar orqali o’qituvchining faoliyatiga bo’lgan munosabati. Maqsad va ehtiyojlarini tadqiq qilish, ta’lim va tarbiyaning dolzarb muammolariga bo’lgan munosabatini aniqlash. O’quvchilarning bilim, malaka va ko’nikmalari, dars samaradorligi, ijodiy ishlarini o’rganish, tahlil etish Didaktik testlar orqali, o’qituvchining shaxsiy, uslubiy saviyasini psixologik testlar yordamida qobiliyatlarini diagnostikalash O’qituvchi pedagogik faoliyatini har tomonlama diagnostikalash quyidagi tartibda amalga oshiriladi: - diagnostika ob`ektini tanlash; - diagnostika uslubini belgilash (ishlab chiqish); - diagnostika o’tkazish; - diagnostika uchnatijalarini tahlil qilish; - diagnostik tahlil asosida (interpretatsiya) tavsiya, tadbirlar ishlab chiqish; - uslubiy, malaka oshirish, mustaqil mutolaa mazmunini belgilash va amalga oshirish (korrektsion va profilaktik ishlar); - qayta diagnostikalash, oraliq muddatidagi sifat o’zgarishlarini aniqlash
Men tarbiyalanganlik darajasini aniqlash maqsadida amaliyot jarayonida Yozyovon tumanidagi maktabning 9 B sinf oʻquvchilaridan tarbiyalanganlik testini oldim .
Men ularga testni maqsadini tushuntirdim ya’ni Oʻzbekiston respublikasi xalq taʼlimi vazirligi bugungi kunda sizning kelajakdagi qoʻygan orzu -istaklaringizga erishish yoʻlidagi intilishlaringiz, qiziqishlaringiz, dunyoqarashingiz, hayotga boʻlgan tanlov va imkoniyatlaringiz shuningdek yoshlar hayot tarzida uchraydigan voqea hodisalarga boʻlgan munosabatingizni oʻrganish uchun ushbu testni diqqatungizga havola etmoqda . Test savollariga oʻzingizni samimiy javoblaringizni bildirishingizni soʻraymiz. Quyidagi (1-ilova) savollarni oʻqing va hatti-xatakatingiz harakter xususiyatingizga mosini belgilang. Sizga tegishli boʻlgan javobni tagiga chizing deb tushuntirdim va test belgilash uchun 20 minut vaqt berdim.