Mavzu: Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining maqsad va vazifalari

3. Shaxsni ijtimoiylashtirish jarayoni. Shaxsning sotsializatsiyasi jarayonida ta'limga aksiologik yondashuv. Ta'lim jarayonida shaxsga yo'naltirilgan tarbiyaviy yondashuv.
Shaxsning sotsializatsiya jarayoni
Ijtimoiylashtirish - bu shaxs tomonidan ijtimoiy tajribani o'zlashtirish va takrorlash jarayoni bo'lib, uning davomida u jamiyatning to'liq a'zosiga aylanadi.
Ijtimoiylashuv inson hayoti davomida sodir bo'ladi, lekin u eng qizg'in bolalik va o'smirlik davrida sodir bo'ladi. Bu vaqtda inson jamiyat hayoti uchun zarur bo'lgan asosiy bilim, ko'nikma va malakalarni egallaydi.
Ijtimoiylashuv turli omillar ta'siri ostida amalga oshiriladi, jumladan:
Oila inson ijtimoiylashuvni boshlaydigan birinchi ijtimoiy institutdir. Oila bolaga asosiy qadriyatlar va xulq-atvor normalarini etkazadi, shuningdek, uning asosiy ijtimoiy aloqalarini shakllantiradi.
Maktab insonning sotsializatsiyasi sodir bo'lgan ikkinchi muhim ijtimoiy institutdir. Maktabda bola ta'lim oladi, qobiliyatlarini rivojlantiradi va ijtimoiy ko'nikmalarga ega bo'ladi.
Tengdoshlar, ayniqsa, o'smirlik davrida ijtimoiylashuvning muhim omili hisoblanadi. O'smirning shaxsini shakllantirishga, uning dunyoqarashi va qadriyat yo'nalishlariga tengdoshlar katta ta'sir ko'rsatadi.
Ommaviy axborot vositalari ijtimoiylashuvning yana bir omili bo'lib, u odamlarning jamoatchilik fikri va qadriyat yo'nalishlarini shakllantirishga katta ta'sir ko'rsatadi.
Shaxsiy sotsializatsiya jarayonida ta'limga aksiologik yondashuv
Ta'limga aksiologik yondashuv - bu shaxsiy rivojlanishning eng muhim omili sifatida qadriyatlarni tushunishga asoslangan yondashuv.

Aksiologik yondashuv doirasida ta'lim shaxsning qadriyat yo'nalishlarini shakllantirish jarayoni sifatida qaraladi. Ta'limning maqsadi nafaqat bilim va ko'nikmalarni uzatish, balki o'quvchilarda qadriyatlarni mustaqil ravishda tanlash va ularni hayotda amalga oshirish qobiliyatini rivojlantirishdir.

Ta'limga aksiologik yondashuv shaxsning ijtimoiylashuvi jarayoni uchun katta ahamiyatga ega. Bu talabalarning rivojlanishiga yordam beradi:
Qadriyat yo'nalishlari - bu insonning xatti-harakati va xatti-harakatlarini tanlashini belgilaydigan e'tiqodlar. Qadriyat yo'nalishlari insonga dunyo bo'ylab sayohat qilish, qarorlar qabul qilish va qabul qilingan qadriyatlarga muvofiq harakat qilishda yordam beradi.
Fuqarolik pozitsiyasi - bu shaxsning jamiyat va davlatga munosabatini belgilovchi qarashlar va e'tiqodlar tizimi. Fuqarolik pozitsiyasi insonga o'z huquq va majburiyatlarini tushunishga, shuningdek, jamiyat hayotida ishtirok etishga yordam beradi.
Axloqiy ong - bu shaxsning o'z harakatlarini axloqiy nuqtai nazardan anglash va baholash qobiliyatidir. Axloqiy ong insonning axloqiy va mas'uliyatli harakat qilishiga yordam beradi.
Ta'lim jarayonida shaxsga yo'naltirilgan ta'lim yondashuvi
Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim yondashuvi - bu shaxsni eng yuqori qadriyat sifatida tushunishga asoslangan yondashuv.
Shaxsga yo'naltirilgan yondashuv doirasida ta'lim shaxsiy rivojlanish jarayoni sifatida qaraladi. Ta'limning maqsadi - har bir o'quvchining individualligini ochish va amalga oshirish uchun sharoit yaratish.
Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim yondashuvi shaxsning ijtimoiylashuvi jarayoni uchun katta ahamiyatga ega. Bu talabalarning rivojlanishiga yordam beradi:
O'z-o'zini anglash - bu o'z shaxsiyati, qobiliyatlari, imkoniyatlari va ehtiyojlarini bilishdir. O'z-o'zini anglash insonga o'zini va dunyodagi o'rnini tushunishga yordam beradi.
O'z-o'zini rivojlantirish - bu uning ehtiyojlari va imkoniyatlariga muvofiq shaxsni maqsadli o'zgartirish jarayoni. O'z-o'zini rivojlantirish insonga o'z salohiyatini ro'yobga chiqarishga va to'liq huquqli shaxs bo'lishga yordam beradi.
O'z-o'zini tartibga solish - bu odamning xatti-harakatlari va his-tuyg'ularini boshqarish qobiliyati. O'z-o'zini tartibga solish insonning jamiyatda samarali ishlashiga yordam beradi.
Shunday qilib, ta'limga aksiologik va shaxsga yo'naltirilgan yondashuvlar shaxsning muvaffaqiyatli ijtimoiylashuvining muhim omillari hisoblanadi. Ular o‘quvchilarda qadriyat yo‘nalishlari, fuqarolik, axloqiy ong, o‘z-o‘zini anglash, o‘z-o‘zini rivojlantirish va o‘z-o‘zini tartibga solishni shakllantirishga hissa qo‘shadi.
Xulosa
Tarbiyaviy ish metodikasi - ta'lim faoliyatining nazariy asoslari va usullarini o'rganadigan fan. U quyidagi maqsadlarga ega:
Ta'lim jarayonini nazariy asoslash. Tarbiyaviy ish metodikasi ta'lim qonuniyatlari va tamoyillarini, shuningdek, tarbiyaviy faoliyat usullari va shakllarini o'rganadi.
Tarbiyaviy ishlarni tashkil etish va o‘tkazish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqish. Tarbiyaviy ish metodikasi o'qituvchilarga ta'lim faoliyatini samarali amalga oshirishga yordam beradi.
Tarbiyaviy ish metodikasi fanining asosiy vazifalari:
Ta'lim jarayonining mohiyati va qonuniyatlarini o'rganish. Tarbiyaviy ish metodikasi ta'lim nima ekanligini, uning maqsadi, vazifalari, tamoyillari, usullari va shakllari nimadan iboratligini o'rganadi.
O'quv faoliyatining usullari va shakllarini ishlab chiqish. Tarbiyaviy ish metodikasi ta’lim faoliyatining yangi usullari va shakllarini ishlab chiqadi va takomillashtiradi.
O'quv faoliyati samaradorligini tadqiq qilish. Tarbiyaviy ish metodikasi ta'lim faoliyati natijalarini o'rganadi va ularni baholash usullarini ishlab chiqadi.
Tarbiyaviy ish metodikasi fanining ahamiyati shundan iboratki, u o`qituvchilarga o`quv faoliyatini samarali olib borishga yordam beradi. Tarbiyaviy ish metodikasi o'qituvchilarga ta'lim qonuniyatlari va tamoyillari, shuningdek, o'quv faoliyatining usullari va shakllari haqida bilim beradi. Bu o‘qituvchilarga o‘quvchilar shaxsini yanada maqsadli va samarali shakllantirish imkonini beradi.
Zamonaviy dunyoda ta'lim metodologiyasi fanining ahamiyati tobora ortib bormoqda. Buning sababi shundaki, zamonaviy dunyoda shaxsga yangi talablar qo'yadigan jadal o'zgarishlar ro'y bermoqda. O'qituvchilar ushbu o'zgarishlarga moslasha oladigan va zamonaviy dunyoda muvaffaqiyatli yashay oladigan o'quvchilarning shaxsiyatini shakllantirishga qodir bo'lishi kerak.
O‘quv faoliyatini samarali amalga oshirish uchun o‘qituvchilar ta’lim metodikasi fanining asoslarini egallashlari kerak. Bu ularga zamonaviy dunyoda yashash va ishlashga qodir bo'lgan talabalar shaxsini yanada maqsadli va samarali shakllantirish imkonini beradi.
Foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Ф .Р. Қодирова, Р.М . Қодирова “Болалар нуткини ривожлантириш назарияси ва методикаси”
2. D.R.Babayeva “Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi” 2018yil
3.Bклад К.Д. Ушинского в методику развития речи - инфоурок
https://infourok.ru › дошкольное образование
4.Bклад в методику развития речи выдающегося педагога Е. Н. Водовозова...
https://www.myunivercity.ru › педагогика › 264343_...
5. Н. А. Стародубова теория и методика развития речи дошкольников москва 2012г.
Fan o’qituvchi: Qo‘chqorov Bahodir O‘lmasovich
Topshirdi: M.Nuriddinova