Mavzu: Tavar moddiy qiymatliklarini baholash usullari Reja: Tavar moddiy zaxiralarini baholash tartibi Tavar moddiy zaxiralarini tannarxini aniqlash usuli Tavar moddiy zaxiralarini sof sotish qiymatida hisobdan chiqarishning usullari

Mavzu: Tavar moddiy qiymatliklarini baholash usullari Reja: 1.Tavar moddiy zaxiralarini baholash tartibi 2. Tavar moddiy zaxiralarini tannarxini aniqlash usuli 3.Tavar moddiy zaxiralarini sof sotish qiymatida hisobdan chiqarishning usullari

.Tavar moddiy zaxiralarini buxgalteriya hisobida to’g’ri baholash muhim ahamiyatga ega va O’zbekiston respublikasi “Buxgalteriya hisobi to’g’risida”gi qonunning 12-moddasi va 4-son BHMSning 11-bandiga muvofiq quyidago ikki bahoning eng pasti bo’yicha balans tuzilayotgan sanadagi haqiqiy tannarx bo’yicha yoki bozor bahosi bo’yicha amalga oshiriladi.

O’zbekiston respublikasining 4-sonli BHMSda tavar-moddiy zahiralari tarkibiga xo’jalik yurituvchi subyektlarning quyidagi aktivlari kiritiladi: ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish jarayonida ishlatilishi ko’zda tutilgan xomashyo,materiallar, sotib olingan yarim tayyor mahsulot va butlovchi buyumlar,yoqilg’I, idishlar, ehtiyot qisimlari boshqa materiallar hamda arzon baholi tez eskiruvchi buyumlar; tugallanmagan ishlab chiqarish; xojalik yurituvchi subyekning oddiy faoliyatida sotish uchun mo’ljallangan tayyor mahsulot va tavarlar. Moddiy ishlab chiqarish zaxiralari mahsulot ishlab chiqarish jarayonida tutgan o’rinlari va xususiyatlariga qarab quyidagi guruhlarga bo’linadi; Xomshyo va asosiy vositalar; Sotib olingan yarim tayyor mahsulot va butlovchi qismlar; Chiqindilar; Yoqilg’ilar; Idish va idish mahsulotlari; Ehtiyot qismlari; Inventar va xo’jalik jihozlari.

Korxonaning tavar-moddiy zaxiralari tarkibiga quyidagilar kiritilmaydi: inventarizatsiya natijasida aniqlangan egalik qilish huquqi bo’lmagan tavarlar va konsignatsiyada bo’lgan tavarlar.Inventarizatsiya o’tkazish davrida korxonada uning egalik qilish huquqi bo’lmagan tavarlar aniqlanishi mumkin,bu mijozning buyurtmasiga asosam tayyorlangan,unga qarashli va jo’natilishi kutilayotgan tavardir.Aniqlangan bunday tavarlar korxonaning tavar moddiy zaxiralari tarkibiga kiritilnmaydi vab ular sotish jarayonida qayd qilinishi kerak. Tavar moddiy zaxiralari tarkibiga kiritilmaydigan tavarlarning yana bir turi bu konsignatsiyadagi tavarlar bo’lib,konsignatsiya komitent yoki konsignant deb ataladigan mulkdorni o’z tavarlarini boshqa kompaniya omborlarida sotish uchun joylashtirishdir. Konsignator bunday tavarlarni o’zining moddiy zaxiralari tarkibiga kiritmasligi kerak,chunki realizatsiya davrigacha bu tavarlar jo’natuvchi konsignantning mulki hioblanadi.Omborda turgan tavarlarning bir qismini konsignatsiyaga berilishi muomalasini buixgalteriya hisobida quyidagicha rasmiylashtiriladi; Db-konsignatsiyaga berilgan tavarlar Kr-ombordagi tavarlar.