Iqtisodiy sohaning eng ahamiyatli masalalaridan biri – bu teng salmoqli holatlarining shartlarini aniqlash, shuning bilan birga teng salmoqli bozor narxini aniqlash hisoblanadi. Iqtisodiy teng salmoqli holatlarning ancha oddiy modellari quyida berilgan o‘lchovlari asosida tuziladi: - Iqtisodiy sohaning eng ahamiyatli masalalaridan biri – bu teng salmoqli holatlarining shartlarini aniqlash, shuning bilan birga teng salmoqli bozor narxini aniqlash hisoblanadi. Iqtisodiy teng salmoqli holatlarning ancha oddiy modellari quyida berilgan o‘lchovlari asosida tuziladi:
1). Mukammallashtirilgan bozor raqobati – bu barcha tizimi uchun keng ishlab chiqarish korporatsiyalarning, monopoliyalarning va o‘z daromadlarini yuqori qo‘yuvchi ishchi birlashmalari yo‘qligini anglatadi; - 1). Mukammallashtirilgan bozor raqobati – bu barcha tizimi uchun keng ishlab chiqarish korporatsiyalarning, monopoliyalarning va o‘z daromadlarini yuqori qo‘yuvchi ishchi birlashmalari yo‘qligini anglatadi;
2). Tizimning ishlab chiqarish mumkinchiliklari o‘zgarmaydi: bunda vaqt o‘tishi bilan uskunalar, ishlab chiqarish o‘rinlari, texnologiyalari o‘zgarmaydi; - 2). Tizimning ishlab chiqarish mumkinchiliklari o‘zgarmaydi: bunda vaqt o‘tishi bilan uskunalar, ishlab chiqarish o‘rinlari, texnologiyalari o‘zgarmaydi;
- 3). Sheriklarning iqtisodiy daromadlari vaqt bo‘yicha o‘zgarmaydi: ishbilarmonlar o‘z foydasini, ishchilar ish haqini ko‘paytirishga intilmaydi, investorlarning qimmatli qog‘ozlar bo‘yicha oladigan qarz miqdorlari qanoatlantiradi va yana boshqalar.
Bunday o‘lchovlarga javob beruvchi modellari – ideal bozor iqtisodiyotining vaqt bo‘yicha “to‘xtab (qotib)” qolgan yakka holatlarini tariflaydi. Biroq, ular bozor “tartibsizligidan” moslashadigan iqtisodiy teng salmoqlilik bor bo‘lish mumkinchiliklari haqida savollarga javob beradi va shu bilan birga iqtisodiy tizimning asosiy ko‘satkichlarin o‘zaro bog‘laydi. - Bunday o‘lchovlarga javob beruvchi modellari – ideal bozor iqtisodiyotining vaqt bo‘yicha “to‘xtab (qotib)” qolgan yakka holatlarini tariflaydi. Biroq, ular bozor “tartibsizligidan” moslashadigan iqtisodiy teng salmoqlilik bor bo‘lish mumkinchiliklari haqida savollarga javob beradi va shu bilan birga iqtisodiy tizimning asosiy ko‘satkichlarin o‘zaro bog‘laydi.
- Bunday makro modellarining biri Keyns modeli hisoblanadi, bunda mehnat, oziq-ovqat va moliya bozorlarida harakat qiluvchi ijarachilarni va yollanganlarni, istemolchilarni va omonatchilarni, ishlab chiqaruvchilar va investorlarni agentlar kabi qaraydi, ya’ni ular bu mahsulotlarni (mehnat, oziq-ovqat, moliya) o‘zaro taqsimlaydi o‘zaro almashadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
