Mavzu: Termoelektrik sovutgichlarni ishlash prinspi Reja: termoelektrik sovutgichning ishlash printsipi Termoelektrik sovutgichlarning turlari

Oziq-ovqatlani sovitilgan va muzlatilgan holatda saqlash
Butun dunyoda haru SH4 mlrd.t ga yaqin oziq-ovqat mahsu- lotlari ishlab chiqiladi. Bundan 25—30% i nobud bo‘ladi. Bunga mahsulotlami saqlash uchun mablag‘larning,yetishmasligi va saqlash jarayonining kamchiliklari asosiy sabab bo‘ladi. Nobud boladigan oziq-ovqatlaming asosiy qismi chorvachilik va uzumchi- lik mahsulotlari hisoblanadi.

3.1-rasm.Muzlatilganmahsulotlamisaqlashmuddati:
1 -molgo^cshtiningqiymasi; 2 -ko‘kno‘xat; 3 —yog‘libaliq; 4 —shpinat; 5 — xamir.

Oziqa mahsulotlami saqlash uchun har xil usullardan foydala- niladi:

tabiiy holatda kichik haroratlarda saqlash;
quritilganholdasaqlash;
termik ishlov berishdan keyin saqlash (90—150°C) (paste- rizatsiyalash, konservalash);
sovitilgan yoki muzlatilgan holda saqlash.
Oxirgi usul so‘nggi 20—30 yillarda keng tarqalgan va qolgan usullarga qaraganda ko‘p afzalliklarga ega.
Mahsulotlami sovitilgan holda saqlash 0—2°C haroratdaamaigaoshiriladi.


Termodinamik sikllar

Zamonaviy uy-ro‘zg‘or sovitgichlarida bug‘-kompressorli sovi- tish mashinalari ishlatiladi (3.2-rasm).

3.3-rasmda sovitish mashinasining ideal Karno sikli ko‘rsa- tilgan. 1—2 chiziq bo‘yicha kompressor ishchi jismni siqadi. Bunda ishchi jism harorati 7i dan T₂ gacha ko'tariladi. Siqilgan bug‘ kondensatorga uzatiladi va unda havo bilan sovitiladi hamda suyuq- lantiriladi (2—3 chiziq). Kondensatordan suyuqlik kengaytiigichga tushadi va4 holatgacha kengayadi, bunda bosim kamayadi, harorat esa 7j gacha pasayadi. Buholatdaishchijismbuglatgichgaberiladi.

3.2-rasm. Bug‘-kompressorlimashinaningtuzilishi:
K —kondensator; D —detander-kengaytirgich; S —sovitiladiganmuhit; V —bug‘latgich; M —kompressor.
Bug‘li sovitish mashinalarida ideal Kamo siklini amalga oshirib bolmaydi. Bunga mashinaning mexanikaviy qismidagi yo‘qotishlar asosiy sabab boladi.
Real bug‘-kompressor sikli (3.4-rasm) quyidagijarayonlarbilan ifodalanadi: T-2"~adiabatik siqish; 2 "-2 - kondensatorda doimiy bosimdagi ishchi jismdan ortiqcha issiqlikni olish; 2-3'— ishchi jismni kondensatsiyalash; 3'-3 — ishchi jismni sovitish; 3-4' — drossellash; 4'-T — ishchijismning qaynashi natijasida sovitiladigan muhitdan issiqlikni ohsh; 1—1" — qizib ketish natijasida issiqlikni ohsh. Drossellash — bu entalpiyani o^£zgartirmasdan suyuqlik yoki gazning bosimini kamaytirish. Amaliyotda suyuqlik yoki gazni katta bosimli muhitdan kichik bosimli muhitga o^£tkazish kichik kesma yuzali teshikdan o^£tkazish bilan amalga oshiriladi.
Muzlatgichlar UymuzlatgichJarioziq-ovqatmahsulotlarini —24...—30°C haroratdatezmuzlatishva — 18°C haroratdauzoqvaqtsaqlashuchunmo‘ljallangan.
MTU-160 tipidagi «Minsk-17» muzlatgichi. Muzlatgich oq emal bilan qoplangan to‘g‘ri to‘rtburchak shaklidagi metall shkafdan iborat. Shkaf ichida to‘rtta surilma korzinali muzlatish kamerasi bor. Muzlatish kamerasi aluminiydan yoki ABSplastikadan ish- langan. Shkaf va eshikning issiqlik izolatsiyasi sifatida penopoli- uretan ishlatiladi. Eshik perimetri bo‘ylab o‘rnatilgan magnitli zich- lama shkaf eshigining jips yopishib turishini ta’minlaydi. Eshikning muzlab qolishi va bug‘ning muzlatgichda kondensatsiyalanishining oldiniolishmaqsadidaeshiko‘mini isituvchiisitgich6 (3.11- rasm) o‘matilgan. Isitgich sifatida kondensator 4 ning davomi bo‘lgan naychadan foydalanilgan. Naycha ichki va tashqi shkaf orasida eshik o‘rnining perimetri bo‘ylab o‘rnatilgan va ichiga penopoli- uretan quyilgan.
Muzlatgichda FG-0D225 tipidagi kulisali kompressori 2bor kompression sovitish agreati o‘rnatilgan. Muzlatgichda xladagent sifatida xladon-11 yoki xladon-12 ishlatiladi. To‘rt bosqichli nay- chali bug‘latgich 5 muzlatish kamerasiningbutunhajmibo‘yichajoylashtirilgan. Buglatgichning har qaysi seksiyasi metall listga skobalar vositasida mahkamlangan egik aluminiy naychalardan iborat. Korroziyadan saqlash uchun bug‘latgich oksidlangan va lak bilan qoplangan. Sovitish agregatini o'rnatishda bug‘latgich kameraga shkafning old tomonidan Idritiladi. Sovitish agregatining kondensatori 4 sim-naychaU.
Muzlatgichning sovitish agregatida maxsus patrubogi bor seolitli quritish patroni 1 bor. Patrubok muzlatgichga xladagent quyib to‘lg‘azishda ikki tomonlama vakuum hosil qilishga imkon beradi.
Hozirgi vaqtda agregat kompressorida bitta patrabok o'matiladi. Bu patrubok orqali sovitish agregatida vakuum hosil qilinadi va xladagent quyib to‘lg‘azi!adi.
Suyuq xladagent kompressor karteriga oqib tushmasligi uchun muzlatgichning sovitish agregati sistemasiga yana bitta uzel — diametri 30 mm li naycha ko‘rinishida tayyorlangan tola qaynat-

3.11 -rasm. «Minsk-17» muzlatgichiningsovitishagregati: