Конкретлаштириш – умумий, мавҳум, белги ва хусусиятларни якка, ёлғиз объектларга татбиқ қилиш билан ифодаланадиган фикр юритиш операцияси инсоннинг барча фаолиятларида актив иштирок этади. Масалан, қоғознинг ранги қизил эканлигини. Ёки ўртоғингиз жисмоний жиғатдан кучли эканлигини айтишимиз мумкин. - Конкретлаштириш – умумий, мавҳум, белги ва хусусиятларни якка, ёлғиз объектларга татбиқ қилиш билан ифодаланадиган фикр юритиш операцияси инсоннинг барча фаолиятларида актив иштирок этади. Масалан, қоғознинг ранги қизил эканлигини. Ёки ўртоғингиз жисмоний жиғатдан кучли эканлигини айтишимиз мумкин.
- Умумлаштириш – нарса ва ҳодисалардаги хосса, белги, хусусият, аломатларини топиш ва шу умумийлик асосида уларни бирлаштириш тушунилади. Масалан, қиш, баҳор, ёз, куз “фасл” деган тушунча орқали ифодаланади. Ўсмир, ўспирин, етуклик, кекса “ёш даврлари” деган тушунча ифодаланади.
Классификациялаш – бир туркум ичидаги нарсаларнинг бир-бирига ўхшашлигига ва бошқа туркумдаги нарсалардан фарқ қилишига қараб, нарсаларни туркумларга ажратиш тизими классификация деб аталади. Масалан, адабиёт, тарих, психология – гуманитар фанлари, фалсафа, иқтисод, ҳуқуқ – ижтимоий фанлар, математика, информатика, физика – аниқ фанлар. - Классификациялаш – бир туркум ичидаги нарсаларнинг бир-бирига ўхшашлигига ва бошқа туркумдаги нарсалардан фарқ қилишига қараб, нарсаларни туркумларга ажратиш тизими классификация деб аталади. Масалан, адабиёт, тарих, психология – гуманитар фанлари, фалсафа, иқтисод, ҳуқуқ – ижтимоий фанлар, математика, информатика, физика – аниқ фанлар.
- Системалаштириш – айрим нарсалар, фактлар, ҳодиса ва фикрлар муайян тартибда макондаги, вақтдаги тутган ўрнига қараб ёки мантиқий тартибда жойлаштирилади. Масалан, мебелларнинг хонадаги жойлаштирилиши маконий система ҳисобланади. Ўтмишдаги воқеаларнинг хронологик тартибда жойлаштирилиши шу воқеаларнинг вақтига қараб системага солишнинг намунаси бўла олади. Математика, фалсафа, мантиққа доир дарсликларда илмий материалларнинг жойлаштирилиши мантиқий система ҳисобланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
