Mavzu: Tuzdi: 2-farm-22 talabasi Istamova Sarvinoz Ikrom qizi

Qon ketishida tibbiy yordam.
• 1.Qon oqishini quyidagi usullar yordamida to`xtatiladi:
• -tananing qon oqayotgan sohasini yuqoriga ko`tarish;
• -shikastlangan tomirning yuqorisidan barmoq bilan bosib
turish;
• -bo`g`imlarni bukib turish (tirsak, tizza);
• -jgut bog`lash (oyoq-qo`lni qon ketayotgan sohasining
yuqori qismiga);
• -qon ketayotgan sohaga sovuq suvda namlangan
sochiq, ro`mol yoki muzli xaltacha qo`yish.
2. Jarohatni zararsizlantirish.
•Ochiq shikastlanishda qon oqishi
to`xtagach, jarohat quyidagicha
zararsizlantiriladi: avval toza sovuq suv
bilan jarohat qo`l tekkizmasdan yuvilib,
so`ngra antiseptik moddalar bilan yuviladi,
atrofiga yod, spirt surtiladi, toza bog`lam
bog`lanadi, lozim bo`lsa, taxtakach
qo`yiladi.
• 3. Bemor yotqiziladi, issiq choy, kofe, issiq ovqatlar
ichiriladi.
• 4. Yuqoridagi shoshilinch tibbiy yordam ko`rsatilgach,
bemorni shifohonaga yuborish uchun tez yordam
kelgunicha, quyidagi tibbiy yordam muolajalari
o`tkazilishi mumkin:
• -qon oqishini to`xtatuvchi dorilar (vikasol, ditsinon,
kalsiy glyukonat yoki kalsiy xlor va hokazo).
• -yurak va nafas olish faoliyatini yaxshilovchi dorilar
(kofein, kordiamin, kamfora, adrenalin, eufillin) teri
ostiga, muskul orasiga, qon tomiriga yuboriladi.
• - glyukoza 40%-2,0 ml, askorbin kislota 5%-2,0 ml
vena tomiriga yuboriladi.
Burundan qon ketishi.
•Sabablari. Mahalliy o`zgarishlar (shikastlanish,
tirnalish, burun to`sig`ida yara bo`lishi,
shuningdek organizmning umumiy kasalliklari-
qon kasalliklar, yurak-tomir, yuqumli kasalliklarda
kuzatilishi mumkin.
•Belgilari. Burun teshigi orqali, qon tashqariga
oqadi, burunning orqa tomoni orqali oqayotgan
qon tomoq-halqum, qizilo`ngach, medaga hatto
nafas olish a`zolari ichiga tushishi mumkin.
Tibbiy yordam.
• 1.Bemorni stulga o`tqazish, uni belini stul suyanchig`iga
suyab qo`yish.
• 2.Boshini biroz oldinga va pastga tomon engashtiriladi.
• 3.Bemorning o`zi yoki yordam ko`rsatuvchi bosh va
ko`rsatkich barmoqlari yordamida burunni qisishi.
• 4.Sochiq yoki ro`molchani sovuq suvda namlab burunni
qisib turgan barmoqlar ustidan yopib qo`yish.
• 5. Shu vaziyatda 8-10 minut ushlab turish, so`ngra
barmoq olinganda qon oqmasa, u to`xtagan bo`ladi. Agar
barmoq olinganda qon yana oqa boshlasa, burunni
barmoqlar bilan qisgan vaziyatda transportga o`tqizib,
bemor shifohonaningLORbo`limiga jo`natiladi.
Qon va qon o`rnini bosuvchi
suyuqliklar quyish.
• Yo`qotgan qon o`rnini to`ldirish, qonning ivish
xususiyatini oshirish, to`qimalarni qon bilan ta`minlash,
oqayotgan qonni to`xtatish, davo va boshqa
maqsadlarda qon va qon o`rnini bosuvchi suyuqliklar
yuboriladi. Qon bevosita va bilvosita yo`l bilan quyiladi.
• Bevosita usulda qon donordan to`g`ridan-to`g`ri bemorga
quyiladi.
• Donorning qoni shpritsga olinib, uni yonida yotgan
bemorga shu vaqtning o`zidayoq shprits yordamida
yuboriladi.
• Bilvosita usulda oldindan donordan olib flakonlarda
tayorlab qo`yilgan qon bemorga qo`yiladi. Qon quyishda
qon guruhi va rezus omili mosligiga ahamiyat berish
lozim.
Qon guruhlari.
•1901 yili avstriyalik olim K.Landshteyner,
1907 yili chex olimi Ya.Yanskiy turli
odamlar qoni kimyoviy-biologik xossalariga
ko`ra bir-biridan farq qilishini aniqladilar.
Qonning eritrotsitlari tarkibida
aglyutinogen, plazmasi tarkibida aglyutinin
moddalari bo`lib, aglyutinogenlar A va B,
aglyutininlar α va β bilan belgilanadi.
Shunga ko`ra barcha odamlar qoni to`rt
guruhga bo`linadi.
•I guruh qonda–eritrotsitlarda aglyutinogen
umuman bo`lmaydi. Plazmada aglyutinin α va β
bo`ladi.
•II guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A,
plazmada aglyutinin β bo`ladi.
•III guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen B,
plazmada aglyutinin α bo`ladi.
•IV guruh qonda-eritrotsitlarda aglyutinogen A va
B bo`lib, plazmada aglyutinin umuman
bo`lmaydi.
Qon guruhi Agglyutinogenlar Agglyutininlar
I O αβ
II A β
III B α
IV AB O
• Qoni I guruh bo`lgan odamlar aholining o`rtacha 40% ni,
II guruh–39% ni, III guruh–15% ni, IV guruh–6% ni
tashkil etadi.
• Izoh:
• I-guruh qonni-hamma qon guruhidagi odamlarga quyish
mumkin.
• II-guruh qonni–o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin.
• III-guruh qonni-o`ziga va IV-guruhga quyish mumkin.
• IV-guruh qonni–faqat IV guruhga quyish mumkin. O`zi
esa hamma (I-II-III va IV) guruhlar qonini qabul qiladi.
E’TIBORINGIZ UCHUN
RAXMAT