Foiz stavkasi samarasi shuni bildiradiki, yalpi talabning egri chizik bo`yicha surilishi narxlar darajasi o`zgarishining foiz stavkasiga bo`lgan ta`siriga boglik.
Demak, tovarlarning baxo darajalari oshsa, iste`molchilarga xarid kilish uchun katta mikdorda nakd pul kerak bo`ladi. Ishbilarmonlar uchun xam ish xaki va boshka xarajatlarni to`lashga katta mikdorda pul zarur bo`ladi. Kiskacha aytganda, tovarlar baxosi darajalarining yukoriligi pulga bo`lgan talabni oshiradi.
Pul taklifi xajmi o`zgarmagan xolatda talabning oshishi foiz stavkasini ko`rsatilishiga olib keladi. Foiz stavkalari yukori bo`lgan sharoitda ishbilarmonlarning investitsiya tovarlariga bo`lgan talabi pasayadi.
Investitsiya xarajatlari yalpi talabning bir kismi bo`lganligi tufayli bu yalpi talab xajmining pasayishiga olib keladi.
P↑ → MD↑ (MS const) → R↑ → I↓ → AD↓
Boylik samarasi yoki real kassa koldiklari samarasi shuni bildiradiki, narxlar darjasining oshishi, jamgarilgan moliyaviy aktivlari (omonatlar, obligatsiyalar) real xarid kobiliyatini pasaytirib yuboradi. Bunday sharoitda axoli moliyaviy aktivlarning real kiymatini tiklash uchun joriy daromadidan iste`mol xarajatlar mikdorini kiskartiradi. Masalan, muayyan shaxs aktivida 10 mln. so`m bo`lsa, undan xech ikkilanmasdan birorta avtomashina sotib olishi, agarda inflyatsiya ta`sirida mashina narxi 12 mln. so`mga ko`tarilsa, u mashina sotib ololmasligi mumkin va yana 2 mln. so`m to`plash uchun joriy davrda olgan ixtiyoridagi daromadidan ko`prok kismini jamgaradi.
Iste`mol xarajati yalpi talabning bir kismi bo`lganligi tufayli uning kamayishi ADning pasayishiga olib keladi.
Moliyaviy
P↑ → aktivlarning↓ → S↓ ( S↑ → AD↓
real kiymati
Import xaridlar samarasi shuni bildiradiki, biror mamlakatda tovar va xizmatlarning ichki narxlari tashki narxlarga nisbatan oshib borsa, shu mamlakatda ishlab chikarilayotgan tovar va xizmatlarga talab kamayadi va o`z navbatida shu mamlakatda import maxsulotlarga bo`lgan talab oshadi. Va, aksincha, ichki narxlarning pasayishi importning kamayishiga va eksportning oshishiga yoki YAIMga talab oshishiga olib keladi. Bu esa sof eksport xajmi orkali yalpi talab xajmiga ta`sir ko`rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
