Мавзу: Уюмларни нефт бера олишлигини оширишнинг замонавий усуллари

II Боб. Эксперимент ўтказиш


Компрессор кўтаргичини ҳисоблаш


Масаланинг қўйилиши: Компрессор кўтаргичини ҳисоблаш (яни унинг диаметрини, узинлигини ва кетган газ сиғимини) учин суйиқлик била ниш бажарадиган скважик учун А.П.Крилов усули билан ҳисоблаймиз.
Берилген маълумотлар: Скважик таранглиги H=132m эксплуатцион каллониясининг ички диаметри D=0.15m пласт босин р_пл =5 МПа маҳсулдорлик кўрсаткичи к=80т/сут.МПа максимал депрессия , нефт зичлиги , труба ва шахта орасидаги нефт ва газ аралаш зичлиги скважик газ фактории нефтдаги газ аралашмасининг коэффиценти абсолют босим . Скважикдаги нефт оқими чизиқли қонун бўйича келип чиқади. Нефтда қум ва сув бўлмайди.
Нефт отбори (Скважик дебит)

болади.
Кейинги босим берилган дебит учун

Шундай қилиб босим кундаги босимдан баландроқ болади ва қум болмайди. Кўтаргич узунлиги скважик таранглиги билан аниқланмайди, бу ҳолда кундликли босим

формуласи билан аниқланади.
Компрессордан турба башмақигача газ ҳаракати учун кучини ёқ қилиб босимга тенг деб га ега бўламиз.
Тепалик узинлиги қуйидаги кўринишда аниқланади:

Кўтаргич диаметрининг иш фаолияти А. П. Крилов формуласига асосланиб фойдаланилади.

Ички 62 мм диаметрга яқин стандарт турбаларни қабул қиламиз.
Оптимал толиқ газнинг чиқиши

формуласи билан аниқланади.
Бу ҳолатда - кўтаргич турбасининг юклашига қарата

Ифодаси билан аниқланади.
Бу формулага киритилган қийматларни қўйип

га эга бўламиз.
Демак, бу ҳолатда

га эга бўламиз.
Қўшиб чиқарилган газнинг чқими аралаш газдан иборат бўлади. Бу ҳолатда қуйидагига куламиз

Суткалик газ чиқими

бўлади.
Ҳисоблашларни қисқартирш ва тезлатиш учун берилган мълумотларни қўлланиб А.П.Крилов номограмма бўйича труба диаметрини ва чиққан газни ҳисоблаймиз. Бунинг учун скважик дебити , труба баландлигининг ботишига қарата кўтаргич бошмоғидаги обсалют босимга эга бўламиз. Бу келтирилган динамик даража қуйидаги формула асосида аниқланади:

Биринчи квадрантнинг ордината ўқида ( труба баландлигининг ботиш пароценти) 22,5 нуқтанинг номограммада кўтаргич диаметрини аниқлаш учун перпендикуляр туширамиз. Бу ҳолатда квадрантнинг обсциссасида нуқтасидан юқорига.
Чиққан газни анқлаш учун биринчи квадрантнинг ординатасида 22,5% нуқтасидан квадрантда чизиғи билан тутушишигача чап тарафга перпепдикуляр туширамиз. Кейин учинчи квадрвнтда чизиғи билан тутушишигача перпепдикуляр туширамиз. Тутушиш нуқтасидан чизиққача яна перпепдикуляр туширамиз, тўртинчи квадранттда d=73мм труба диаметрига мос келади, ҳамда охирида абсцисса ўқи билан туташишгача ёқорига перпепдикуляр туширамиз бунда чиққан газни еканлигини топамиз



Компрессор кўтаргич ҳисоблаш учун А.П.Крилов номограммаси.
Хулоса

Хулоса қилиб таъкидласак, уюмдаги энергия захираси нефт еки газнинг қатламдан қудуқ тубига оқимини таъминлашга сарфланади. Бу энергия захираси қатлам босими билан боғлиқ.

Уюмларни ишлатиш жараенида қатлам энергияси захираси қатламдан нефт ва газ харакатига каршилик килувчми кучларни енгиб ўтишга, суюқлик ва газларнинг ички ишкаланиши, уларнинг тог жинслари билан ишкаланиши ва капилляр кучларни енгиб ўтишга сарфланади.
Уюмларнинг ишлаши ва ишлатилиши тулалигича конларнинг энер­гетик хусусиятлари билан белгиланади.
Шундай килиб, қатламга хайдалиши лозим бўлган сувлар агар каттик ( қатлам сувлар) бўлса, охак кушиш билан юмшатилади, коагуляция жараёнига, темир бирикмаларидан халос қилишга, сувни тиндиришга ва фильтрлаш жараёнига дучор килинади. Қатлам сувларини аксарият унинг таркибида мавжуд бўлган нефт эритмаларидан холи килинади, бу ишлар махсус туткич ( нефттуткич) ларда содир этилади, шундан сунг қатлам сувлари барча сувлар утадиган узок тозаланиш йулини утади.
Уюмларга иссиклик усуллари билан таъсир этиш натижасида уюм тог жинслари ва уларга жойлашган суюқлик иситилиши натижасида нефт ковушкоклиги пасаяди ва нефт тог жинси сирт таранглик кучи хамда адсорбцион кучлар камаяди. Натижада говаклардан нефтни сикиб чикариш анча енгиллашади.