Mavzu. Xo’jalik operatsiyalarida ikkiyoqlama yozuv reja: Buxgalteriya hisobi schyotlari, ularning tuzilishi va turkumlanishi

Debet AKTIV SChYoT Kredit

Boshlang‘ich saldo (Sb)
-	Mablag‘larning ko‘payishi	Mablag‘larning kamayishi	>-
(Do) Debet oborot		(Ko) Kredit oborot
Oxirgi saldo (So)

Schyotdagi oxirgi qoldiq yoki saldo quyidagi formula orqali topiladi:

So = Sb + Do - Ko

Xo‘jalik mablag‘larining manbalarini aks ettiruvchi passiv schyotlarning ko‘payishi kreditda, kamayishi esa debet tomonida ko‘rsatiladi:

Debet PASSIV SCHYOT Kredit

	s	Boshlang‘ich saldo (Sb)
	Mablag‘larning kamayishi	Mablag‘larning ko‘payishi
(Do) Debet oborot			(Ko) Kredit oborot
			Oxirgi saldo (So)

Oxirgi qoldiq quyidagicha topiladi: So = Sb + Ko - Do

Shuni ta'kidlab o‘tish joizki, kontr-aktiv schyotlar xususiyati xuddi passiv schyotlar, kontr-passiv schyotlar xususiyati esa aktiv schyotlar xususiyati kabidir.

Tranzit schyotlar xususiyatiga keladigan bo‘lsak, ular daromadlarni hisobga olish uchun mo‘ljallangan bo‘lsa-xuddi passiv schyot kabi talqin etiladi. Agarda xarajatlarni hisobga oluvchi tranzit schyotlar bo‘lsa aktiv schyotlar kabi ishlatiladi.

Tranzit schyotlar tarkibida bo‘lgan ikkita taqqoslovchi schyotlar xususiyati umuman boshqacha, ularni quyidagi chizmada ko‘rishimiz mumkin:

Debet

9200

Kredit

Debet

9900

Kredit

Aktivlarning chiqib ketishidan xarajatlar

Aktivlarning chiqib ketishidan daromadlar

Xarajatlarning yakuniy moliyaviy natijaga hisobdan chiqarilishi yoki xarajatlarni

hisobga oluvchi tranzit schyotlarning yopilishi

Daromadlarning yakuniy moliyaviy natijaga hisobdan chiqarilishi yoki daromadlarni hisobga oluvchi tranzit schyotlarning yopilishi