Mavzu: Xulosa chiqarish


Download 2.24 Mb.
bet1/3
Sana27.08.2023
Hajmi2.24 Mb.
#1670465
  1   2   3
Bog'liq
Xulosa chiqarish

Mavzu: Xulosa chiqarish

Guruh: I-110

Bajardi : ________________

Tekshirdi: ________________.

.


MUSTAQIL ISH
ANGREN UNIVERSITETI
Fan: Falsafa

Xulosa

Reja:

1. Xulosa chiqarishning umumiy xarakteristikasi, tuzilishi va turlari.

2. Deduktiv xulosa chiqarish.

3. Induktiv xulosa chiqarish.

4. Anologiya.

Xulosa chiqarish shunday tafakkur shakliki, unda berilgan aniq bilimlardan ma’lum qoidalar asosida boshqa bilimlar keltirib chiqariladi. Bu xodisa muxokama yuritish orqali amalga oshiriladi. Xulosa chiqarish tarkibiga asosan xukmlar kiradi.


Xulosa chiqarishning xar bir turiga oid qoidalar mavjud bo’lib, ularga rioya qilingandagina xulosa chiqadi. Agar asoslar chin bo’lsa xulosa chiqarish qoidalariga rioya qilingan bo’lsa, chin xulosalar kelib chiqadi.

Xulosa chiqarishning turlari ko’p bo’lib, biz nisbatan ko’proq uchraydigan xillarini o’rganamiz. Ularni turlarga ajratganda, dastlab asoslarning sonlarini xisobga olamiz. Agar xulosa bir asosdan chiqarilgan bo’lsa, bevosita xulosa chiqarish, ikki yoki undan ko’proq asoslardan chiqarilgan bo’lsa, bavosita xulosa chiqarish deymiz. To’g’ri xulosa chiqarish jarayonining o’zi xar doim biror vosita yordamida amalga oshiriladi.

Mantiqda bir xukmdan boshqasi keltirilib chiqarilgani uchun bevosita, to’g’ridan to’g’ri xulosa chiqarish deyiladi.


Bevosita xulosa chiqarish mantiqiy kvadrat orqali va xukmlarning shaklini o’zgartirish orqali bo’ladi. Mantiqiy kvadrat orqali xulosa chiqarish bevosita xulosa chiqarishning shunday turiki, unda moddiy jixatdan bir xil xukmlarning munosabatini aniqlash orqali yangi bilim olinadi.

Deduktiv xulosa chiqarish

«Deduktsiya» lotin tilidan olingan so’z bo’lib, umumiydan keltirib chiqarish degan ma’noni anglatadi. Deduktiv xulosa chiqarish yoki deduktsiyada asos sifatida chinligi ilgaridan ma’lum bo’lgan fikrlar olinadi.


Ular qonunlar, qoidalar, ta’riflar, aksiomalar tarzida ifodalangan bo’lishi mumkin. Asoslarda biror xususiyat bir turkum predmetlarning xammasiga xos ekanligi yoki xos emasligi ko’rsatiladi. Xulosaga ega shu xususiyat o’sha sinfga kiruvchi bir yoki bir necha predmetga xos ekanligi yoki xos emasligi haqida fikr bayon qilinadi. Deduktiv xulosa chiqarishning ko’p uchraydigan xili sillogistik xulosa chiqarish, boshqacha aytganda, sillogizmlardir. Sillogizm – qo’shib xisoblash degan ma’noni anglatadi.

Download 2.24 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling