Mavzu: Yarim empirik uslubi. Kvant kimyosi – molekular sistеmalar taхlilida asоsiy pоstulatlar va printsiplar

2. Yarimempirik usullarining amaliyotda qo‘llanilish imkoniyatlari

3. Asosiy yarimempirik usullar va ularning o‘ziga xosligi

• CNDO usuli

CNDO (Differensial qoplanishlarni e’tiborga olmasiik usuli - Complete Neglecting of Differential Overlap) usuli tarixan birinchi yarimempirik usul bo‘lib, unda juda muvaflaqiyatli tanlangan parametrlashtirishning sxemasi va yaqinlashuvlar majmuasi organogen elementlardan (C, H, N, O) tashkil topgan barcha organik birikmalarni hisoblash imkonini beradi. CNDO usuhning o‘tmishdoshi ” oddiy Hyukkel usuli va Parizer-Parr-Popl (PPP) usuli bo‘lib, ularda elektronli yaqinlashuvlar ishlatilgan va tarkibida sistema bo'lgan molekulalarni tadqiq etish uchun mo‘ljallangan.

CNDO usuli J.Popl guruhi tomonidan 1965-yilda ishlab chiqilgan va yarimempirik usullarini keng qo‘llanilish davri ochilgan va bugungi kunda ham davom etmoqda. Keyingi ishlab chiqilgan barcha usullarda CNDO usulidagi asosiy g‘oya saqlanib qolingan va parametrlashtirish sxemalarini yaxshilash va ba’zi yaqinlashuvlarning bahridan o‘tish hisobiga hisoblashlar aniqligi oshirilgan.

CNDO usuli J.Popl guruhi tomonidan 1965-yilda ishlab chiqilgan va yarimempirik usullarini keng qo‘llanilish davri ochilgan va bugungi kunda ham davom etmoqda. Keyingi ishlab chiqilgan barcha usullarda CNDO usulidagi asosiy g‘oya saqlanib qolingan va parametrlashtirish sxemalarini yaxshilash va ba’zi yaqinlashuvlarning bahridan o‘tish hisobiga hisoblashlar aniqligi oshirilgan.

CNDO usulining asosiy yaqinlashuvlari

• Atom orbitallarining chiziqli kombinatsiyasi (AOCHK) - molekulyar orbitallar (MO) yaqinlashuvi.
• Valentli yaqinlashuv. Molekulyar orbitallarni tuzishda atom orbitallarining faqat valent qavati islilatiladi. Molekulyar oibitallarni to‘ldirishda esa atom orbitallaridagi «valent» elektronlari qaraladi. Qolgan elektronlar esa (valentlik namoyon qilmaydigan elektronlar) bog‘lanishlarda ishtirok etmaydi va yadro zaryadida akslanadi. Ab initio usulidan farqli ularoq barcha integrallarni hisoblashda slayter tipidagi orbitallar bazisi ishlatiladi.