Mavzu: Yem-xashak tayyorlash mashinalari

27-rasm. Rotatsion kirkish apparatlari sxemasi
a-barabanli; b-diskli; 1-baraban vali; 2-pichok; 3-karshi kirkuvchi pichok; 4-pichok (segment); 5-disk; 6-disk vali
Tezkor KS-2,1 urgichining kamrash kengligi 2,1 m ga teng. U 0,9 va 1,4 klassdagi traktorlar bilan agregatlanadi. Urgichning barmokli kirkish apparati 12 (28-rasm) tortish shtangasi 2 orkali ramaga sharnirli biriktirilgan va ish vaziyatida shprengel 10 bilan tutib turiladi. Kirkish apparatining brusi ichki 11 va tashki boshmoklarga tayanib, kirkish apparatini tuprok betidan ma’lum masofada tutib turadi. Brusga karshi kirkish plastinkalari bor barmoklar maxkamlangan.Kirkish apparatining pichogi kallak, polosa va segmentlardan iborat. U kardanli uzatma 8, yetakchi shkiv kutisi, ponasimon tasmali uzatma 7 va shkiv-ekssentrik orkali traktorning KOVidan ilgarilanma-kaytma xarakatga keltiriladi. Kirkish apparati tortkilar sistemasi xamda richaglar 3 va 9 orkali traktorning urnatish kurilmasi yordamida kutariladi.
Urgichni ishga tayyorlashda pichok segmentlari va barmoklar plastinkasi orasidagi tirkish kisish panjalarini bolga bilan yengil urib tugrilanadi. Shatun chekka vaziyatda turganda pichok segmentlarining urtasi barmokning urtasiga 5 mm yetmasligi kerak. Bunga shatun uzunligini rostlab, uzgartirib erishiladi.
Kirkish apparati 12 ning kiyshayishi tortish shtangasi 2 ni burib rostlanadi. Bosh sharnirning ketingi kulogidagi ekssentrikli vtulkali burib shatun kirkish apparati bilan bir tugri chizikda joylashtiriladi. Shprengel 10 uzunligini uzgartirish bilan barmokli brusningtashki chekkasi uning ichki chekkasiga nisbatan 35…50 mm old tomonga chikarib kuyiladi. Kirkish apparatining bosimini kamaytirish uchun kutarish prujinasi 4 taranglanadi. Birok bunda apparat yerdan kutarilmasligini kuzatib turish kerak. Usimlikni 60…80 mm atrofidagi kirkish balandligi boshmoklar sirpanmasini kutarib yoki tushirish yuli bilan rostlanadi. Kirkish apparatini kutarishda dastlab ichki boshmok yerdan 100…150 mm, sungra esa tashki boshmok yerdan kutarilishi lozim. Bunda ichki boshmokni kutarish richagi 1 ni aylantirib erishiladi.



28-rasm. KS-2,1 urgichi
1-ichki boshmokni kutarish richagi; 2-tortish shtangasi; 3-kirkish apparatini kutarish richagi; 4-kutarish prujinasi; 5-taranglash vinti; 6-transport chivigi; 7-tasmali uzatma; 8-kardanli uzatma; 9-old kutarish richagi; 10-shprengel; 11-ichki boshmok; 12-kirkish apparati
4. X a s k a sh l a r
Xaskashlar urilgan utlarni titish, ularni katorlarga uyumlar va kator uyumlarni agdarish uchun kullaniladi.
Kator uyumlar xosil kilish tavsifiga kura xaskashlar kundalang va yonlamalarga bulinadi. Kundalang xaskashlar agregatning xarakat yunalishiga kundalang kator uyumlari xosil kilsa, yonlama xaskashlar xarakat yunalishi buyicha kator uyumlar xosil kiladi.
Ishchi a’zosining turiga kura xaskashlar tishli (kundalang xaskashlar), barabanli va gildirak barmoklilarga bulinadi.
Tortish kurilmasi turiga kura ular traktorda va otda tortib ishlatila-diganlarga bulinadi. Traktor bilan tortib ishlatiladigan xaskashlar agregatlanishiga kura osma, yarim osma va tirkama buladi.
Kundalang xaskashlarning tishli apparati tutib turuvchilar yordamida kundalang brus 2 ga kotirilgan va shakli aylana yoyi yoki logarifmik spiral kurinishida egilgan tish 1 dan (29-rasm,a) iborat. Tishlar urnatilgan bruslar rama 4 dagi kronshteyn 3 larga sharnirli kotirilgan. Tishlar utni kuraganda kator uyum xosil kilish uchun bushlik xosil kilib yasalgan. Bu bushlikning yukori kismida tozalovchi chivik 5 lar urnatilgan.
Ish jarayonida tishlar bilan yigilayotgan pichan xaskash apparatining botik kismida yigiladi. Bu bushlik tulgandan sung kutarish mexanizmi ishga tushiriladi. Mexanizm ishga tushirilgach kutarish vali 6 aylana boshlaydi va u krivoship 7, kutarish tortkisi 8 lar orkali xaskashning tishli brusini buray boshlaydi. Kutarish valining yarim aylanishida tishlar transport xolatiga utadi va yigilgan pichanni kator uyum xolida dalada koldiradi.
Ishni davom ettirish uchun xaskash apparat yana ishchi xolatiga tushiriladi. Keyingi bajariladigan ishlarni yengillashtirish uchun kushni utishlarda kutarish mexanizmi avvalgi kator uyumlar karshisiga kelganda ishga tushiriladi. Pichanni tulik yigilishini ta’minlash uchun tishlar uchi ish xolatida yerga bir tekis tegib turishi, transport xolatida esa bir tugri chizikda yotishi kerak. Xaskash apparatining xolati kutarish tortkisi 8 orkali rostlanadi.
Galtak-barmokli ishchi organ gildirak kurinishida bulib, u vtulka 9 (29-rasm,b), spitsa 10, prujinali barmok 11 lardan iborat. Gildiraklar xarakat yunalishiga nisbatan α = 45⁰ kilib urnatiladi va ish jarayonida yerga tayanadi. Shuni aytish lozimki, ish sifati gildirakning yerga beradigan bosimiga boglik. Gildirakning yerga bosimi yetarli bulmaganda pichanni yigish, titkilash va agdarish sifati buziladi.

29-rasm. Kundalang xaskashlar tishli apparati (a) va
gildirak-barmokli ishchi organ (b):
1-tish; 2-brus; 3-kronshteyn; 4-rama; 5-tozalovchi chivik; 6-kutarish vali;7-krivoship; 8-kutarish tortkisi; 9-vtulka; 10-spitsa; 11-barmoklar; 12-tugin;13-gildirak
Kundalang xaskash GP-14 ulchami katta dalalarda pichanni kator uyumlash uchun ishlatiladi. U rama 9 (30-rasm) tirkash kurilmasi 7, yurish gildiragi 3, xaskash apparati 8 va xaskash apparatini kutarish mexanizmidan iborat.
Rama trubasimon, payvandlangan va bir-biri bilan sharnirli boglangan uchta seksiyadan iborat. Urtadagi seksiyaga tirkash kurilmasi urnatilgan bulib, u xaskashni traktorga tirkash uchun xizmat kiladi.

30-rasm. Kundalang xaskash GP-14:
1-gildirak; 2-xaskash brusini burish mexanizmi; 3-gildirak; 4-uyali avtomat; 5-avtomatni kushish richagi; 6-kushish tortkisi; 7-tirkash kurilmasi (snitsa); 8-xaskash apparati; 9-rama
Xaskash apparatini kutarish mexanizmi tarkibiga yurish gildiragiga urnatilgan ikkita uyali avtomat 4, xaskash brusini burovchi turt zvenoli mexanizm 2 va ikkita tortki 6 li avtomatni kushish richagi 5 lar kiradi.
Xaskashning kamrash kengligi 14 m; massasi 1100 kg; ish unumdorligi 12,6 ga/soat.
Gildirak-barmokli GVK-6,0 A kator uyumlar xosil kilish xaskashi pichanni sidirib katorlarga uyumlash va urib katorlarga uyulgan utlarni titish uchun muljallangan. Xaskash 0,6; 0,9 va 1,4 tortish klassidagi traktorlar bilan agregatlanadi. U uzaro tirkagich bilan biriktirilgan va uchta gildirakka tayanuvchi ung va chap seksiyadan tashkil topgan. Seksiyalarga oltitadan, kundalang brusga esa ikkita ish gildiragi urnatilgan (31-rasm)

31-rasm. Gildirak-barmokli xaskash GVK-6,0 A :
1-gildirak; 2-seksiya ramasi; 3 va 4-oldingi va ketingi bruslar; 5-tayanch truba; 6-ish gildiragi; 7-tirkama
Xaskashning kamrash kengligi 6 m; ish unumdorligi 5,4 ga/soat; massasi 900 kg.