Mavzu. Yuridik faoliyatda psixik jarayonlarining o'rni va individual xususiyatlar

Temperament- (mijoz)

Temperament to kg ‘risida umumiy tushuncha. Insonning ruhiy olami beto'xtov harakatlar majmuasidan iborat b o lib , biri ikkinchisini bevosita taqozo etadi va ular uzluksiz zanjir tizimiga o'xshash holda mavjuddir. Shu bois shaxs ruhiyatida atrof-muhit to kg‘risidagi taassurotlar, o ‘tmish to‘g krisidagi taassurotlar, o ‘tmish xotiralari, kclajakdagi ijodiy xayollar, ezgu niyatlar, xohish-istaklar, maqsad va tilaklar, mulohaza, fikr va muammo, hissiy kcchinmalar, irodaviy sifatlar uzluksiz tarzda o'zaro o krin almashtirib turishi cvaziga ontogcnetik dunyoga mustahkam negiz hozirlanadi. Ruhiy olamning kechishi, uning mazmuni, shakli, kolami, xususiyati, xislati, sifati, mcxanizmi alohida, yakkahol insonda rang-barang tarzda namoyon bo‘lish kuzatiladi. Shuning uchun boklsa kerak, insonlar tabiat hodisalari, ijtinioiy turmush voqeliklari omillariga, ta'sir kuchlariga tez yoki sekin. yengil yoki vazminlik bilan javob qaytarishga moyildirlar. Tekshirish uchun savoilar k l . TEMPERAMENT Temperamcntning psixologik tavsifi
Alohida ta'kidlash kerakki, psixik faoliyatning dinamikasi nafaqat temperamentga, balki motivlarga, psixik holatlarga, his-tuyg‘uiarga ham bevosita bog'liqdir. Misol uchun, inson o'zi temperamentning qaysi tipiga taalluqli bolishidan qat'i nazar, o ‘zfaoliyatiga layoqatli, mayli kuchli, intilishi qat'iy, qiziquvchan b o ls a , faoliyatni tashkil qilish va nazorat qilishda uyushqoqlik, harakat sur'ati tczkor amalga oshadi, unga loqayd munosabatni bildirsa, ish sur'ati sekin va sust kechadi. Har qanday vaziyatga qaramay, shaxsning qarindosh-urug'lari to ‘g ‘risidagi, shuningdek, jahonda kechayotgan noxush xabarlar lining borlig‘ini larzaga keltiradi, labi quriydi, rangi bo'zaradi, atrof-muhitga nisbatan moMjalini y o ‘qotadi. Psixologiyada temperamentga taalluqli individual-dinamik xususiyatlar bilan motivlar va psixologik holatlar, hissiy kechinmalarning dinamik xususiyatlari o ‘rtasida muay>7an darajada tafovut borligi alohida ta'kidlanadi. Ularorasidagi farqlarni ajratib kolrsatish maqsadida qo'shimcha belgilar kiritiladi va o lziga xos tarzda tavsiflab beriladi. Ularning ayrimlari ustida alohida so “z yuritish maqsadga muvofiq.

1. 
   Temperamentning bir xil xususiyatlari, favqulodda motiv, psixik holat va hodisalardan farqli o la roq , aynan shu shaxsning o'zida, uning turli faoliyatlarida, xattiharakatlarida, muomalasida ifodalanadi.
   
2. 
   Temperamentning xususiyatlari tabiiy shartlanganlik omiliga taalluqli bo'lganligi tufayli inson hayoti va faoliyati davomida yoki uning muayyan bir b o ‘lagida (ta'sirga beriluvchaniigidan qat'i nazar) barqaror, o 'zgarmas va mustahkamdir.
   
3. 
   Yakkahol shaxsga daxldor temperamentning turli xususiyatlari o'zaro bir-biri bilan g ‘ayriqonuniy ravishda birlashgan b o lm a s d a n , balki u la r o ‘zaro muayyan qonuniyat asosida mujassamlashib, xuddi shu xususiyatlar uning tiplarini tavsiflovchi o ‘ziga xos tuzilmani vujudga keltiradi.
   
4. 
   „Psixologiya“ fanida temperamentning xususiyatlari deganda alohida bir shaxsning faoliyati dinamikasini belgilovclii psixikaning barqaror, o ‘zgarmas individual-tipologik xususiyatlari majmuasi tushuniladi. Mazkur xususiyatlar turli shakl va mazmunga ega bo‘lgan motivlarda, psixik holatlarda, maqsadlarda, faoliyatlarda nisbatan o ‘zgarmovchi, temperament tipini tavsiflovchi tuzilmani tashkil qiladi.
   
5. 
   „Psixologiya“ fanining ijtimoiy-tarixiy taraqqiyoti davrida temperamentga nisbatan bildirilgan mulohazalar, uning moddiy asosi to'g'risidagi talqinlar xilma-xil bo‘lib, shaxsning psixologik xususiyatlarini o'ziga xos tarzda tushuntirish uchun xizmat qilib kelgan. Temperament (lotincha „ temperamentum “ degan so'zdan olingan bo* lib, buning ma'nosi ,,aralashmatf) degan tu shun ch ani anglatadi. Temperament to'g'risidagi dastlabki ta'limotni yunon olimi Gippokrat (eramizdan oldingi 460—356-yillarda yashagan) yaratgan b o ‘lib, uning tipologiyasi to hozirgi davrgacha