Мавзу юзасидан маъруза матнлари IX мавзу: Жамиятнинг иқтисодий негизлари режа

Ёдда тутинг!

Шунга асосланиб айтадиган бўлсак мамлакат иқтисодиётининг негизини хилма-хил шаклдаги мулк ташкил этади. Давлат эса уларни тенглигини бир хилда муҳофаза этилишини таъминлайди. Конституцияда хусусий мулк ҳамда умумий бойлик ҳисобланувчи давлат мулкни мавжудлиги кўрсатилган.
Бозор иқтисодиёти маълум принципларга таянади. Булар қуйидаги:

• 
  мамлакат иқтисодоёти, бозор иқтисодиётларига асосланиши конституцияда мустаҳкамланганлиги ;
  
• 
  мулк шаклларини хилма хиллиги ва уларни баб-баравар муҳофаза қилиниш;
  
• 
  истеъмолчи ҳуқуқини устуворлиги;
  
• 
  эркин иқтисодий фаолият, тадбиркорлик ва меҳнат қилиш эркинлиги;
  
• 
  хусусий мулкни дахлсизлиги ва давлат ҳимоясида бўлиши;
  
• 
  мулкдан маҳрум этиш фақат қонунга асосан амалга оширилиши принципларидир.
  

Давлат ана шу принципларни амалга оширишни таъминлайди ва жамият иқтисодий негизларини ҳуқуқий асосларини мустаҳкамлаш вазифасини бажаради⁴. Шундай қилиб жамиятнинг иқтисодий негизлари, бу – хилма хил мулк шакллари (оммавий – умумхалқ бойлиги ва хусусий мулк), турли қонунга мувофиқ ташкил қилинадиган иқтисодий фаолият, барча мулкларни баб-баравар муҳофаза қилиш механизмларидан иборатдир.
Хорижий мамлакатлар тажрибасига назар ташлар эканмиз, айрим мамлакатларда жамиятнинг иқтисодий негизларини мустаҳкамлашда фақат давлат эмас, балки шу билан бир қаторда нодавлат нотижорат ташкилотларининг иштирокини ҳам кузатиш мумкин.
Маълумот учун⁵:




Бозор иқтисодиёти қуйидаги принципларга таянади:






мамлакат иқтисодиёти, бозор иқтисодиётларига асосланиши конституцияда мустаҳкамланганлиги;






мулк шаклларини хилма хиллиги ва уларни баб-баравар муҳофаза қилиниш;






истеъмолчи ҳуқуқини устуворлиги;






эркин иқтисодий фаолият, тадбиркорлик ва меҳнат қилиш эркинлиги;






хусусий мулкни дахлсизлиги ва давлат ҳимоясида бўлиши;






мулкдан маҳрум этиш фақат қонунга асосан амалга оширилиши принципларидир.