Mavzu: Zaxarli o‘simliklar va ularning ahamiyati Reja: Kirish Asosiy qism


Zaharli o'simliklar: eng xavfli narsani bilish ularni oldini olishning birinchi usuli hisoblanadi


Download 184.49 Kb.
bet2/5
Sana02.05.2023
Hajmi184.49 Kb.
#1422957
1   2   3   4   5
Bog'liq
9-Zaxarli o‘simliklar va ularning ahamiyati

Zaharli o'simliklar: eng xavfli narsani bilish ularni oldini olishning birinchi usuli hisoblanadi

Shahar tashqarisiga sayohat shifokorga murojaat bilan tugamasligi uchun shuni bilib qo’ygan yaxshiki, nafaqat ba’zi jonzotlar, balki bir ko‘rinishda beozor tuyulgan ayrim o‘simliklar ham inson uchun zararli boiishi mumkin.


Million yillar davomidagi evolyutsiyasi natijasida o‘simliklar turli jonivorlarga qarshi ko‘plab zaharlar ishlab chiqarishga moslashgan. Demak, ular sut emizuvchilar sinfiga kiradigan inson uchun ham xavfli bo`lib qolgan.
O‘simliklarning zaharliligi ularda alkalond va glikozid kabi kimyoviy birikmalar mavjudligiga bog`liq.
Zahar tarkibini kimyoshunoslar o'rganadi, siz esa ularning ta’sir etish usullarini bilishing kerak.
Ayrim o‘simliklar agarda ularga tegib ketsangizgina zarar yetkazadi, bunday zaharlanish tog’ridan-tog’ri zaharlanish deyiladi. Boshqa zaharlar qon orqali organizmga ta’sir etadi. Bularga misol sarguzasht romanlardagi "kurare” zahari.
Uchinchisi esa oldin oshqozonga tushib, keyin qonga o‘tadi.
To‘rtinchi guruh zaharlar nafas olish yoilari orqali ta’sir etadi. Bunday zaharga ega o‘simliklarga tegmay turib ham nafas olish orqali zaharlanish mumkin. O‘simliklardagi zahar bir xilda taqsimlanmagan.
Ayrim hollarda zahar o’simlikning ildiz va urugiarida to‘planadi, boshqa hollarda butun tanasida: guli, poyasi, bargi, ildizi va mevasida bo`lishi mumkin.
Har bir o‘simlikning "zahar yig’ish mavsumi” bor, ayrimlari gullaganda, boshqalari gulidan avval yoki gulbarglarini to’kkandan keyin eng ko’p zahar yig‘adi, yana boshqalari mevasi pishganda. Ba’zi o’simliklardagi zahar miqdori tuproq va iqlimga bog'liqligini odamlar bilib olgan.
Markaziy Osiyoda zaharli o'simliklarning ko‘plab turi uchraydi. Ularning orasida eng xavflisi - akonitdirdir. U dunyo bo’yicha ham eng zaharli o‘simlik hisoblanadi. Unga qo‘l tegizmagan ma’qul.
Soyabongullilar oilasiga mansub beladonna, uy va ariqlar yaqinida o‘suvchi bangidevona, it petrushkasi, jumladan hammaga tanish boigan it uzumi zaharlidir.
Soyabongulli o‘simliklaming makkorligi shundaki, ular qarindoshlari: sabzi, selderey, ukrop, petrushkalarga o‘xshab ketadi.
Ituzumdoshlar oilasiga mansub o‘simliklar o‘zlarining mevalari bilan zaharlidir. Sizlarga yana bir maslahatimiz: o‘z xavfsizligingizni o‘ylab, zaharli o'simliklarni tanishingiz, eslab qolishingiz va ularning qaysi qismi zaharli hisoblanishini bilishingiz kerak.
Zaharli o'simliklar ular bir ozgina qo'shimcha e'tibor bilan o'stirilishi kerak: ularni uyda bo'lishingizga hech kim sizni taqiqlamaydi, chunki ular chiroyli va maftunkor lekin ba'zida kichkintoylar va barglarni yalay oladigan uy hayvonlari uchun biroz xavfli. Ko'pgina zaharli o'simliklar umuman shubhasizdir: barchasini bilish yaxshiroqdir va ehtimol hamma uchun mos turlarni tanlab, havoni tozalaydiganlar kabi boshqarish oson!
Italiyadagi zaharli o'simliklar
Ba'zan chiroyli oq gulni yig'ish ba'zi tuzoqlarni yashirishi mumkin. Darhaqiqat, bizning hududlarda ham ajoyib ko'rinishga ega o'simliklar mavjud, ammo ular sizning qo'lingizda zahar qoldiradi, bu ba'zi hollarda bo'lishi mumkin juda zaharli. Shubha tug'ilsa, o'simlikka, ham gullarga, ham barglariga tegmaslik har doim yaxshi. Yana bir yechim - ushbu maqolani o'qishni davom ettirish va ularning qaysi biri gullaydigan va italyan bo'lmagan o'simliklarni topishdir ko'proq zaharli ular bilan uchrashganingizda o'zini qanday tutish kerakligini bilish. Uyda bolalar bo'lsa ham, e'tibor berish kerak uy hayvonlari zaharli barglarga tegish yoki eyish hatto zaharlanishi mumkin! Shuningdek, alomatlarini bilishga harakat qiling zaharlanish har qanday xavfli vaziyatlarni tushunish uchun. Qanday bo'lmasin, agar siz toksik va zaharli o'simliklardan biri bilan aloqa qilsangiz, teringizni bezovta qilsangiz yoki shubhali barg yoki rezavorni yutib yuborganingizdan xavotirda bo'lsangiz, Shoshilinch tibbiy yordam bo'limi. Tezlik hayotingizni saqlab qolishi mumkin!
Bittasi o'simliklar mamlakatimizdagi bog'lar va bog'larda deyarli hamma joyda uchrashishi mumkin bo'lgan yanada zaharli hisoblanadi oleander. Oleander odam va hayvonlar uchun juda zaharli ekanligini kashf etganingizdan hayratda qolasiz: uning gullari va barglarida mavjud bo'lgan moddalar sabab bo'ladi taxikardiyayurak kasalligi qaytarmoq, oshqozon buzilishi va asab tizimining shikastlanishi. Hatto bu zaharning bir qismi ham zararli, ammo ko'p miqdordagi hayvonlar kabi odamlar uchun ham o'limga olib kelishi mumkin. Hatto kuygan oleander daraxti zaharli bug'lari bilan u mast bo'lishga va hushidan ketishga olib kelishi mumkin. Agar bola bargni yutib yuborsa, u o'lishi mumkin deb o'ylang: qisqasi, oleanderga e'tibor bering! Yana bir juda zaharli va juda chiroyli o'simlik - bu aniq belladonna, tog'larda o'sadigan va ko'pincha gullari bilan olxa o'rmonlarini yoritadigan o'z-o'zidan paydo bo'lgan o'simlik. Belladonna gullari yonida xudolarni ishlab chiqaradi mevalar, ular juda zaharli mevalar va munitsipalitetlar bilan yanglishishi mumkin Chernika. E'tibor berganingiz ma'qul: qisqa vaqt ichida 3 yoki 4 ta rezavor mevani iste'mol qilish titroq, haqiqiy gallyutsinatsiyalar, shuningdek, titroq, isitma, quruq og'iz va spazmlarni keltirib chiqaradi. Faqatgina qilish kerak bo'lgan narsa - kasalxonaga yugurish, chunki bu rezavorlar tezda harakat qiladi va agar yutib yuborilsa, bu juda jiddiy oqibatlarga olib keladi. Zaharli o'simliklar bilan aralashmang, ular hatto o'limga olib kelishi mumkin! Ushbu o'simlikning nomi Uyg'onish davridan kelib chiqqan bo'lib, ayollar uni barglaridan o'quvchilarni kengaytiradigan va ayollarning qarashlarini yanada jozibali qilishga qodir bo'lgan malhamni olish uchun ishlatgan. Bu mevalarni chalkashtirib yuborish oson belladonna har doim diqqat bilan kuzatib boring va agar shubhangiz bo'lsa, hech narsa yutmang, maslahat beradigan boshqa mevalar bilan!
Boshqasi o'simlik kutilmagan va chiroyli, u erda Supurgi. Italiya bog'larida keng tarqalgan spontan o'simlik. O'simlik tarkibida a ning yuqori dozalari mavjud alkaloid, ham urug'larda, ham barglarda mavjud. Kichik dozalarda bu diuretik va laksatif ta'sirga olib kelishi mumkin. Agar ko'p miqdorda qabul qilinadigan bo'lsa, alomatlar yanada kuchayadi, bizda ko'ngil aynish bo'ladi, qaytarmoq, qo'zg'alish, tashvish, hatto deliryum va gallyutsinatsiya. Ginestra-ning o'ziga xos navi ham mavjud, u Ginestra dei Carbonai deb ataladi, u toksik emas va taxikardiyani tinchlantirish uchun o'simlik tibbiyotida qo'llaniladi. Siz ushbu o'simliklarning tasodifiy yutilishini tushunishingiz mumkin bu juda xavfli. Hayvonlar, albatta, juda ta'sirli, ammo odatda o'zlarining instinktlari tufayli ular eng zaharli o'simlik turlaridan uzoqlashishga qodir. Bu uchun yanada xavfli bo'lishi mumkin bolalar birinchi yillarda ular aloqada bo'lgan barcha narsalarga teginish va og'ziga etkazish.
Yaqinroq bo'lish uchun ko'proq zaharli va toksik o'simliklar!
Qanday tanib olishni bilish zaharli o'simliklar bu o'zimizni ushbu xavf-xatarlardan himoya qilish va noxush holatlardan saqlanishning birinchi usuli. Masalan, tegmaslik kerak bo'lgan o'simlik lo Stramonyum, shuningdek, ajablanarli emas shayton begona o't. Stramoniumning urug'lari ko'p narsalarni o'z ichiga oladi alkaloidlar: bu o'simlik juda zaharli bo'lishiga olib keladi. Ko'pincha Italiyada u shahar ko'chalari va piyodalar yo'llari atrofida o'sadi. Agar yutilgan bo'lsa, u halusinogen xususiyatga ega. Bu kuchli qorin kramplarini, ko'ngil aynishini, og'riqni keltirib chiqaradi va ba'zi hollarda uni iste'mol qilish o'limga olib keladigan oqibatlarga olib kelishi mumkin. Biz tez-tez uyimizga olib kiradigan o'simlik, uning zaharli ekanligini bilmasdan Rojdestvo yulduzi. Ha o'simlik keladi qizil gullar Rojdestvo ta'tillarida beradigan narsalar! Agar itlar, mushuklar yoki bo'lsa, uyda maksimal ogohlantirish bolalar bu o'simlik bilan aloqa qilishi mumkin. Poinsettia - bu chiqadigan go'zal manzarali o'simlik xavfli oq suyuqlik. Ushbu suyuqlik oq rangga ega va lateksga o'xshaydi: unga teginsangiz, sezasiz qichishish va yonish. Poinsettia aloqada bir xil eritemaga olib keladi. Agar barg yoki novdani bexosdan yutib yuborsa, u tirnash xususiyati, qusish va diareya keltirib chiqaradi. Keyin yana bir zaharli va juda mashhur o'simlik bor: u Hemlok! Siz bu haqda albatta eshitgansiz, chunki Suqrot Tsikutadan chiqarilgan zahar bilan zaharlangan. Ehtimol siz gemlok haqida eshitgansiz, lekin uning shakli qanday ekanligini bilmasligingiz mumkin va o'limga olib keladigan bu o'simlikni bilmas edingiz! Cicuta - bu go'zallikni yaratadigan otsu o'simlik oq gullar! Siz buni taniy olasiz, chunki yoqimsiz hid bor, ayniqsa, siz filialni yoki bargni sindirib qo'ysangiz. Hemlokdagi zahar bu juda xavfli o'simlikni tavsiflovchi shoxlarda, gullarda, barglarda va eng avvalo yashil mevalarda!
Darhaqiqat, uning yog'i qadimgi zamonlardan tibbiyot sohasida kuchli laksatif (dahshatli ta'mga ega) sifatida ishlatilgan. Shu bilan birga, yog'ning toksikligi yo'q chunki zahar tarkibidagi narsa urug'lardir. THE yarim kastor loviya tarkibida toksik moddalar bo'lgan ricin mavjud. Shuning uchun diqqat qilish va bu o'simlikning urug'lariga tegmaslikdan saqlanish yaxshidir. Ritsin bilan zaharlanish uchun sakkizdan kam urug'ni yutish kifoya! Sizningcha, kastor yutish vaqtida o'limga olib kelishi mumkin va bu hatto uni kiritishga majbur qildi dunyodagi eng zaharli o'simliklardan biri sifatida Ginnesning rekordlar kitobiga kiritilgan. Kastor kabi qizil rang, bir xil toksik va zaharli hisoblanadi Taksus Baccata. Yew deb ham ataladigan ignabargli oilaga mansub o'simlik. Siz uni undan tanib olishingiz mumkin qizil mevalar, juda jozibali ko'rinish bilan: ularni yemang! Ular to'la zaharli alkaloidlar (ayniqsa tassinadan). Agar siz bir nechta bo'rsiq mevasini yutib yuborsangiz, titroq, nafas olish va yurak muammolariga duch kelasiz, hatto karidak va nafas olish inqirozidan o'lasiz. Narx haqiqiyga ega giyohvandlik ta'siri odamlarga, shuningdek itlarga, mushuklarga va boshqa uy hayvonlariga. Agar qadimgi odamlar buni chaqirishgan bo'lsa o'lim daraxti yaxshi ... buning sababi bor


Download 184.49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling