Мавзу: Ўзбекистонда қатағонлик сиёсати ва унинг оқибатлари

Қатағонлик сиёсатининг бошланиши ва унинг Ўзбекистон халқлари ҳаётига таъсири

• Халқ хўжалигини саноатлаштириш, қишлоқларда жамоалаштириш сиёсатини амалга ошириш ва маданий қурилиш йилларида кўп минглаб кишиларга қонунсиз ҳатти-ҳаракатлар ва зўровонликлар қилинди;
• Биргина Ўзбекистондан минглаб кишилар қулоқлар сифатида РСФСР ва Украина томонларга сургун қилинди;
• “Ўнглар” турли “оғмачилар” фош этилди ва улар устидан жиноий ишлар қўзғатилди;
• Шу даврда “синфий душманлар” га қарши кураш бошланди. Янгича қурилишнинг муқобил йўлларини таклиф қилган раҳбарлар ва мутахассислар марказ сиқувига олинди;
• 30- йиллар бошида диндорларни таъқиб қилиш кучайди, диний адабиётлар, қадимий китоблар йўқ қилинди, мачитлар ва черковлар бузиб ташланди;
• 1929 йилдан Ўзбекистонда қатағонлик сиёсати бошланди. М. Абдурашидхонов, ундан кейин, унинг шогирди ва ҳаммаслаги деган айб билан Ўзбекистон Олий суди раиси Қосимов ҳибсга олинди. “Қосимовчилик”, “худойбегановчилик” деган тамғалар ўйлаб топилди;
• Республика Ички ишлар Халқ Комиссарлиги (НКВД) томонидан Ф.Хўжаев, А.Икромов, Д.Манжара, С.Сегизбоев, А.Каримов ва бошқалар ҳибсга олиндилар.

• Aim.Uz

1937 йил – қатағонларнинг энг кучайган давридир;

• 1937 йил – қатағонларнинг энг кучайган давридир;
• 1937 й. август - сентябрь ойларида қамалганлар орасида ЎзКП МК котиблари С.Болтабоев, И.Худойқулов, А.Цехер ва б., МК бўлим мудирлари М.Шермуҳамедов, М.Усмонов, К.Берегинлар, комсомол раҳбарлари И.Ортиқов, Т.Рисқулов, Ф.Тарасов, халқ комиссарлари А.Исломов, М.Турсунхўжаев, вилоятлар раҳбарлари Д.Ризаев, К.Болтаев, Н.Исроилов, И.Ирисматов ва б. бор эди;
• 1927 й. бошларида Ўзбекистон зиёлиларининг Самарқандда бўлган 1 - қурултойидан кейин жадид зиёлиларининг ғоявий қарашларини “фош қилиш” васвасалари янада кучайди;
• 1929 й. 25 ноябридан бу ҳаракат аъзолари сифатида 85 киши ҳибсга олинган. Ўрта Осиё Давлат сиёсий бошқармасининг 1931й. 25 апрелдаги ҳукмига кўра М.Абдурашидхонов, У.Хўжаев, Т.Мусабоев, С.Тиллахонов, Н.Шерахмедовлар отувга, Абдуваҳоб Муродий дастлаб отувга, кейинчалик 10 йил қамоқ жазосига ҳукм қилинди;
• 1937-39 йилларда ўз ватанига содиқ минглаб зиёлилар, жумладан ёзувчи-шоирлар А.Қодирий (1894-1938) А.Фитрат (1886-1937), Чўлпон (1897-1938), кейинроқ У.Носир (1912-1944) Сталин истибдодининг бегуноҳ қурбонлари бўлдилар. Шу вақт ичида Ўзбекистон 6920 зиёли отиб ташланди, минглаб зиёлилар сургун ва қамоқ зулмини тортди.

• Aim.Uz