Мавзу. Ўзгармас ток қонунларига доир масалалар ечиш. Режа

t–selsiy shkalasidagi xarorat [gradus]; α–qarshilikning temperatura koeffisienti bo’lib xarorat gradusga o’zgarganda qarshilikning nisbiy o’zgarishi [1/gradus]

Agar o’tkazgichnig qarshiligi t1 xaroratda R1 bo’lsa, t2 xaroratda R2 qarshilik quyidagicha:

)

U kuchlanish manbaiga ketma-ket qilib ulangan n ta qarshilikning ixtiyoriy k-qarshilikdagi kuchlanish tushuvi quyidagicha:

U kuchlanish manbaiga ketma-ket qilib ulangan R1 va R2 qarshiliklarning har biridagi kuchlanish tushuvi U1 va U2 quyidagicha:

O’tkazgichlarni parallel ulaganda tok kuchi, kuchlanish va qarshilik.

Agar zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tok kuchi I bo’lsa, manbaga parallel qilib ulangan n ta qarshiliklarning ixtiyoriy k-qarshilikdagi tok kuchi Ik quyidagicha:

Agar zanjirning tarmoqlanmagan qismidagi tok kuchi I bo’lsa, manbaga parallel qilib ulangan R1 va R2 qarshiliklarning har biridagi tok kuchi I1 va I2 quyidagicha:

[Vt]
b-1) Ayni bir U kulanishga ulanganda R₁, R₂, R₃...., R_n quvvatlar hosil qiladigan iste’molchilarni ketma-ket qilib o’sha U kulanishga ulanganda, tarmoqdagi umumiy quvvat R_UM, ixtiyoriy k-iste’molchidagi quvvat R’_k , ixtiyoriy k-iste’molchidagi kuchlanish U’_k , tarmoqdagi umumiy tok kuchi I_UM quyidagicha:

b-2) Ayni bir U kulanishga ulanganda R₁ va R₂ quvvatlar hosil qiladigan iste’molchilarni o’sha U kulanishga ketma-ket qilib ulanganda, tarmoqdagi umumiy quvvat R_UM, har bir iste’molchidagi quvvat R’₁ va R’₂ , har bir iste’molchidagi kuchlanish U’₁ va U’₂ , tarmoqdagi tok kuchi I_UM quyidagicha:

Parallel ulanganda quvvat
a-1) U kuchlanish manbaiga parallel qilib ulangan n ta qarshilikning ixtiyoriy k-qarshilikdagi quvvat R_K va umumiy quvvat R_UM quyidagicha:
[Vt]
a-2) Agar qarshiliklar ikkita bo’lsa xar biridagi quvvat R₁, R₂ va umumiy quvvat R_UM quyidagicha:
[Vt]
b-1) Ayni bir U kulanishga ulanganda R₁, R₂, R₃...., R_n quvvatlar hosil qiladigan iste’molchilarni parallel qilib o’sha U kulanishga ulanganda, tarmoqdagi umumiy quvvat R_UM, ixtiyoriy n-iste’molchidagi quvvat R’_n , ixtiyoriy n-iste’molchidagi kuvchlanish U’_n , ixtiyoriy n-iste’molchidagi tok kuchi I_n ,tarmoqdagi umumiy tok kuchi I_UM quyidagicha:

O’lchov asboblarining o’lchash chegaralarini oshirish.
1.Ampermetrning o’lchash chegarasini oshirish uchun unga parallel holda shunt ulanadi (62-a,rasm). qo’shimcha ulanadigan shunt qarshiligi quyidagicha:

R_shunt —shunt qarshiligi, R — ampermetr qarshiligi, I_a — ampermetrdan o’tadigan tok kuchi. I—o’lchanadigan tok kuchi, n —sezgirlik koeffisienti.
62-rasm
2. Voltmetrga o’lchash chegarasini oshirish uchun unga ketma-ket qo’shimcha qarshilik ulanadi (62-b,rasm). qo’shimcha ulanadigan qarshilik kattaligi quyidagicha:

R_q---qushimcha qarshilik, R_V--- voltmetrning qarshiligi, U---o’lchanadigan qarshilik, U_V---volt-metrdagi kuchlanish tushuvi.
Joul-Lens qonuni.
O’tkazgichdan ajralib chiqayotgan issiqlik miqdori o’tkazgich tok kuchi kvadratiga, o’tkazgich qarshiligi va tok o’tish vaqtiga to’g’ri proporsional.
[J]

O’tkazgichdan ajralib chiqqan issiqlik miqdorini I,R; I,U; U,R orqali ifodalash	[J]
O’tkazgichdagi quvvat issiqlik miqdorining vaqtga nisbatiga teng.	[J]

Agar 1-spiral choyni t₁ vaqtda, 2-spiral t₂ vaqtda, 3-spiral t₃ vaqtda va xokozo n-spiral t_n vaqtda qaynatsa ular birgalikda qancha tum vaqtda qaynatadi?

a) Ketma-ket ulaganda: [c]

b) Parallel ulaganda: [1/c]