Mavzu: zilzila va vulqonlar. Reja: Tektonik harakatlar va ularning yer relyefiga ta’siri

Zilzilalar natijasida kelib chiqqan relyef shakllari

• Ba’zan kuchli zilzilalar geologik strukturalami hosil qiladi. Masalan, 1957-yilgi Gobi-Oltoy zilzilasining epitsentral zonasida kengligi 800 m, uzunligi 2,7 km, siljish amplitudasi 4 metr bo‘lgan graben paydo bo‘lgan. Zilzila paytida hosil boigan zina 600 km. masofaga cho‘zilgan, kengligi 20-60 m ga yetgan. 1960-yilgi Chili zilzilasi (X X asming eng dahshatli zilzilasi deb qayd etilgan) davrida Tinch okeanning ma’lum qismi cho‘kib, boshqa qismi ko‘tarilib tog' paydo boigan. Gravitatsion zilzilalar ham katta falokatlami olib keladi. Masalan, 1911-yilgi Pomirdagi zilzila Murg'ob daryosida balandligi 600 metrli, kengligi 5 km. li tabiiy to‘g ‘on paydo qilgan. Natijada, uzunligiga 72 km, chuqurligi 500 metrli ko‘ l paydo bo'lgan. 1946-yilgi Chotqol zilzilasi davrida ham tog‘ qulagan, soylar to'silib, tabiiy ko‘llar paydo bo‘lgan. 1949-yilgi Xoit zilzilasi davrida Xoit qishlog‘i batamom tog‘ ko‘chkisining tagida qolgan. Ayrim holatlarda zilzilalar sel hodislarini ham keltirib chiqaradi. Masalan, 1912-yildagi Almati zilzilasi davrida tog‘ yonbag‘irlaridagi (Iliorti 01atog‘ining shimoliy yonbag‘ri) surilmalar 400 km2 maydonni egallagan. Natijada, soylar to‘silgan. Suv sathi ko‘tarilib, tabiiy to‘g‘onni buzib yuborgan va kuchli suv oqimi loy, qum va toshlarni shiddat bilan oqizib, katta talafot keltirgan. tog‘ etagidagi tekislikda relyefning juda katta sel yoyilmasini barpo etgan.

Tabiiy zilzila natijasida kelib chiqqan relyef shakllari

Xulosa

• Xulosa o’rnida shuni aytamanki,kurs ishimni yozish davomida zilzila va vulqonlar haqida kengroq ma’lumotlarga ega bo’ldim.Ular quyidagilardan iborat:
• Tektonik harakatlar va ularning yer relyefiga ta’sirini
• Tektonik harakatlar yer po’sti va asosan yer mantiyasidagi kuchlar ta’sirida sodir bo’lishini
• Tektonik harakatlar sodir bo’lish muddatiga ko’ra qadimgi yangi va hozirgi davr tektonik harakatlarga bo’linishini

Kurs ishimni o’qib o’rganib quyidagilarni taklif bermoqchiman:

Kurs ishimni o’qib o’rganib quyidagilarni taklif bermoqchiman:

1)Zilzila va vulqonlar,ularning paydo bo’lishinhaqida ma’lumotlarni maktabgacha ta;lim’oliy va o’rta ta’lim muassasalarida va hattoki ommaviy axborot vositalarida ham bu haqida kengroq yoritilishi orqali insonlar ongida bu jarayonlar haqida ko’nikmalarni shakllantirish.

2)Zilzila va vulqonlar haqidagi maqolalar va kitoblarni keng omma tushinadigan tilda e’lon qilish kerak.

E’tiboringiz uchun raxmat !