Мавзук. Бозор иќтисодиётига ўтиш моделлари. Режа. Бозор иќтисодиётига ўтиш моделлари


Download 126.5 Kb.
bet5/14
Sana25.12.2022
Hajmi126.5 Kb.
#1066094
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
Bozor iqtisodiyoti va uning belgilari. Bozor iqtisodiyotiga o\'tis

«Француз модели». Бу модел алоЏида ажралиб турадиган хусусиятга эга эмас. У «америкача» ва «немисча» модел ўртасида бўлиб, давлатнинг тартибга солувчилик роли юќори.
Францияда 1947 йилдан беш йиллик индикатив режа тузилади.
Ћатто иќтисодиётнинг хусусий сектори Џам умуммиллий режаларга киритилган. Лекин кўп укладли иќтисодиёт хўжалик юритувчи субъектларнинг бу режада ќатнашиши ихтиёрий. Давлатнинг ќўллаб-ќувватлашидан умидвор фирмалар, албатта ана шу режаларни кўзда тутиб, фаолият юритишга Џаракат ќилади.
«Француз модели»да давлат тадбиркорлиги катта ўрин тутади. Капитал жамƒарилишига, инвестицияга давлат кенг миќёсда аралашади. Франция аЏоли жон бошига ишлаб чиќарилган ЯММ маЏсулот бўйича жаЏонда 12-ўринда туради. Бу 26,3 минг долларга тенг.
«Немисча модел». Бу модел ижтимоий йўналтирилганлиги билан ажралиб туради. Ижтимоий бозор иќтисодиётининг бош ƒояси Людвиг Эрхардга (1897—1977) тегишли. У 1949—1963 йиллар давомида Германия Федератив Республикаси Иќтисодиёт вазири, 1963—1966 йилларда эса Федерал канцлер бўлиб ишлаган.
Дастлаб Эрхард индустрлаштириш режасини ишлаб чиќди. Унда саноат маЏсулотини 1936 йилга нисбатан 65%, 1938 йилга нисбатан эса 50—55% га кўпайтириш режалаштирилган. Бундан ташќари, пул ислоЏоти, нарх-наво ислоЏоти ўтказиш, давлатнинг иќтисодиётдаги ролини белгилаб, ќай даражада аралашуви кўрсатилган.
Ижтимоий йўналтирилган бозор иќтисодиёти концепцияси заминида фаќат иќтисодиётга тегишлигина эмас, балки инсоннинг эркинлиги масалалари Џам илгари сурилган.
Шахс эркинлиги Џаќидаги фикрлар Германия Конституциясида ўз ифодасини топган.
«Немис модели» ќуйидаги хусусиятлари билан ажралиб туради:
— Иќтисодиётга давлатнинг катта таъсири. Бу айниќса, социал муаммоларни Џал этишда намоён бўлади. Германия ўзининг анъанавий, давлатнинг ижтимоий Џимоя ќилишга асосланганлиги билан ажралиб турган.
— Германия биринчилардан бўлиб 70- йиллардан бошлаб асосий микроиќтисодий кўрсаткичларни таргетлаштириш (режалашти-
риш)га киришган.
— Ижтимоий шерикчилик тамойили амалга оширилди. Корхона-
да ишловчиларга мулкка эга бўлишда ќатнашиш имкони яратилди.
— «Немис модели»да Џам «япон модели»га ўхшаб Џал ќилувчи роль банкларга берилган. Марказий банкка тўла мустаќиллик берилган.
— Иш Џаќи даражаси ўртасидаги фарќ Џам унча катта эмас. Фирма бошлиƒи билан ходимлар иш Џаќи ўртасидаги фарќ 23 га тенг. МеЏнат таътили дунёда энг узун — 31 кунни ташкил этади. Шу билан бирга иш Џафтаси энг ќисќа — йиллик иш ваќти 1500 соат (АЌШ да 1850, Японияда 2140 соат).
— Бандликнинг ўсишига ќаратилган дастурлар ишлаб чиќиш, иш ваќтининг ќисќарувчан графигини ќўллаш, бойликни адолатли таќсимлаш ва бошќалар муЏим ўрин тутади. АЏоли жон бошига яратилган ЯММ 28,9 минг доллар бўлиб, жаЏонда 7- ўринда ту-
ради.

Download 126.5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling